Συνέδριο για τη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών

[mimo]

Οι ακτές της Ευρώπης και της Μεσογείου βρίσκονται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Οι παράκτιοι και θαλάσσιοι κοινόχρηστοι πόροι συνεχώς υποβαθμίζονται λόγω μη-βιώσιμων μοντέλων ανάπτυξης που ακολουθούνται στις περισσότερες χώρες όπως διαπιστώνουν και οι τελευταίες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον / Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης (UNEP).
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (ΕΕΑ, 2006) η αστικοποίηση και τσιμεντοποίηση των παράκτιων περιοχών, με κίνητρο την οικονομική, τουριστική και οικιστική ανάπτυξη, προχωράει με ανησυχητικά γοργούς ρυθμούς (οι τεχνητές επιφάνειες παρουσίασαν αύξηση της τάξεως των 190km2 ετησίως μεταξύ των ετών 1990-2000). Σύμφωνα με την έκθεση, εξαιτίας της ασύμμετρης ανάπτυξης κατά μήκος της Μεσογείου δημιουργήθηκε το «μεσογειακό τείχος», όπου το τσιμέντο κυριαρχεί σε ποσοστό άνω του 50% των ακτών, γεγονός το οποίο έχει οδηγήσει, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, στην εξαφάνιση τα δύο τρίτα των ευρωπαϊκών υγροτόπων (το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι παράκτιοι).
Παράλληλα, η ανάπτυξη μαρινών και λιμένων και οι υδατοκαλλιέργειες επηρεάζουν άμεσα τα οικοσυστήματα. Οι επιδράσεις τους επεκτείνονται πέραν αυτών της ρύπανσης, της ιζηματογένεσης και των αλλαγών που συντελούνται στην δυναμική των ακτών. Η έρευνα EUROSION (2004) διαπιστώνει ότι η διάβρωση των ακτών της Ευρώπης αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια σε μείζονος σημασίας πρόβλημα καθώς το 20% των ακτών της Ευρώπης των 25 και περίπου το 30% των ελληνικών ακτών έχει ήδη επηρεαστεί σοβαρά από τη διάβρωση. Επιπρόσθετα σε ανακοίνωσή του UNEP/MAP (Αύγουστος 2006) διαπιστώνεται ότι περίπου το 80% των Μεσογειακών ακτογραμμών θα απειλούνται άμεσα τα επόμενα χρόνια από τη διάβρωση.
Οι καταστροφικές πρακτικές αλιείας, η ρύπανση από τη ναυτιλία, τα αστικά λύματα και τη βιομηχανία, η υπερεκμετάλλευση του παράκτιου θαλάσσιου βυθού, η ερημοποίηση, η κλιματική αλλαγή (ακραία καιρικά φαινόμενα) και η άνοδος της θερμοκρασίας συνιστούν εξίσου σημαντικές απειλές για τους παραγωγικούς παράκτιους οικότοπους, στους οποίους συγκαταλέγονται οι εκτατικές γεωργικές εκτάσεις, οι υγρότοποι και τα υποθαλάσσια λιβάδια φυκιών. Αν συνυπολογίσουμε και την υποβάθμιση της βιοποικιλότητας λόγω των δασικών πυρκαγιών και της ανεπαρκούς διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, ο στόχος για αποτροπή της περαιτέρω μείωσης της βιολογικής ποικιλότητας μέχρι το 2010 (6ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον της ΕΕ) φαντάζει πλέον μακρινός.
Παρά την εύθραυστη αυτή κατάσταση, προσφέρονται νέες ευκαιρίες για την επίλυση των θεμάτων που αφορούν τις παράκτιες περιοχές με βάση μία πιο ολιστική θεώρηση, την Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ). Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή αυτή θεώρηση, η ακτογραμμή είναι ένα μωσαϊκό που συντίθεται από τα ποτάμια και τις λεκάνες απορροής τους, τις παράκτιες ζώνες και τη θάλασσα. Για την αειφορική Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών απαιτείται μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση των βιοφυσικών (χημικών, γεωλογικών, βιολογικών και οικολογικών), κοινωνικών κι οικονομικών παραμέτρων που επηρεάζουν τις περιοχές αυτές. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών (ICZM) επιχειρεί να εξισορροπήσει τις αναπτυξιακές ανάγκες με την προστασία των ίδιων πόρων που υποστηρίζουν την οικονομία των παράκτιων περιοχών. Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση, όμως, μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από διαρκείς και συναινετικές διεργασίες μεταξύ των φορέων που χαράζουν ή εφαρμόζουν την πολιτική για την Παράκτια Ζώνη, τους χρήστες και την επιστημονική κοινότητα. Η διαρκής ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων, ο συμμετοχικός σχεδιασμός, οι συνεργατικές δράσεις, η δικτύωση και η ανταλλαγή καλών πρακτικών μπορούν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση του απαραίτητου συνεργατικού οράματος για τη βιώσιμη διαχείριση των παράκτιων περιοχών.
Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS συμβάλλει από το 2004 στη δημιουργία ενός Πανευρωπαϊκού Δικτύου Παράκτιας Διαχείρισης, μαζί με άλλους 21 φορείς (τοπικής αυτοδιοίκησης, ΜΚΟ και ερευνητικά ιδρύματα) από 11 χώρες. Το Coastal Practice Network συγχρηματοδοτείται σε πρώτη φάση (2004-2006) από την Κοινοτική Πρωτοβουλία INTERREG IIIC και στοχεύει στην περαιτέρω δικτύωση φορέων και ειδικών για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ χρηστών, πολιτικών, διαχειριστών και ερευνητών, καθώς και για να στηρίξει τη διαπεριφερειακή ανταλλαγή καλών πρακτικών και εμπειριών σχετικών με την ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιων περιοχών και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Σε αυτά τα πλαίσια το Διεθνές Συνέδριο θα έχει ως στόχο τη διάδοση των αποτελεσμάτων του Coastal Practice Network μέχρι σήμερα και θα εστιάσει στις παρακάτω θεματικές ενότητες:
1. Παρουσίαση των αποτελεσμάτων του προγράμματος INTERREG IIIC Coastal Practice Network
- Οδηγός Διαχείρισης Ακτών για την τοπική αυτοδιοίκηση
- Βάση Δεδομένων καλών πρακτικών και προγραμμάτων σχετικά με την ΟΔΠΖ, Πολύγλωσση ιστοσελίδα και ηλεκτρονικό ευρετήριο
- Εθελοντικό Σήμα Βιωσιμότητας Quality Coast για ποιοτικούς παράκτιους προορισμούς

2. Παρουσίαση των σημαντικότερων προβλημάτων των ακτών καθώς και Ορθών Πρακτικών στα πλαίσια της ΟΔΠΖ
- Παρουσίαση της πρόσφατης μελέτης του European Environmental Agency για την κατάσταση των Ευρωπαϊκών ακτών (State of the coasts, 2006)
- Ορθές Πρακτικές γύρω από τις θεματικές: τουρισμός, προστατευόμενες περιοχές και φυσικοί πόροι, αλιεία, λιμάνια και τεχνικά έργα, δομημένο περιβάλλον και χωροταξία, και ρύπανση

3. Παρουσίαση θεσμικών πρωτοβουλιών για την ΟΔΠΖ
- UNEP/MAP - Draft Protocol on Integrated Coastal Zone Management in the Mediterranean,
- Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο και αξιολόγηση της διαδικασίας εφαρμογής της Σύστασης της ΕΕ για την αποτελεσματική εφαρμογή της ΟΔΠΖ στην Ευρώπη,
- Το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο και η πρόταση για το Σ/Ν περί «αιγιαλού και παραλίας»
- Παρουσίαση της Εθνικής Αναφοράς (National Stocktaking Report) στο πλαίσιο της Σύστασης της ΕΕ για την αποτελεσματική εφαρμογή της ΟΔΠΖ στην Ευρώπη

4. Παρουσίαση της θεσμικής θωράκισης της ΕΕ για το θαλάσσιο περιβάλλον
- Η Θεματική Στρατηγική για τη προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος και η Οδηγία για το Θαλάσσιο Περιβάλλον (Marine Directive)
- Η Πράσινη Βίβλος (Green Paper) για τη Ναυτιλιακή πολιτική της ΕΕ (EU Maritime Policy)
- Η Στρατηγική της ΕΕ για τη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της Μεσογείου

5. Δράσεις δικτύωσης για την αποτελεσματική εφαρμογή της ΟΔΠΖ στην Ευρώπη
- ENCORA,
- HENCORΕ (Ελληνικό Δίκτυο Παράκτιας Έρευνας)
- COPRANET,
- GRECONET (Ελληνικό Δίκτυο Παράκτιας Διαχείρισης)

6. Στρογγυλό τραπέζι για το ρόλο των ΜΚΟ και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη προστασία και βιώσιμη διαχείριση των παράκτιων και νησιωτικών περιοχών. Προτάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του Ελληνικού Δικτύου Παράκτιας Διαχείρισης και Πρακτικής, με στόχο τη συνεργασία και δικτύωση φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης, κοινωνικών και περιβαλλοντικών συλλόγων, επαγγελματικών ενώσεων και άλλων ενδιαφερόμενων για τη προώθηση της βιωσιμότητας στις ελληνικές παράκτιες και νησιωτικές περιοχές.
Το Συνέδριο θα αναπτύξει συνέργειες με το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE-Περιβάλλον «Συνεργατική περιβαλλοντική αναγέννηση σε πόλεις λιμάνια: ο Κόλπος της Ελευσίνας το 2020».
Παράλληλα στον χώρο υποδοχής θα παρουσιαστεί φωτογραφική έκθεση και ενημερωτικό υλικό σχετικά με την εκστρατεία ΚΑΘΑΡΙΣΤΕ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 2006, ενώ θα υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος για παρουσίαση conference posters (μέγεθος Α1) και ενημερωτικό υλικό φορέων.
Το αντικείμενο των conference posters πρέπει να εμπίπτει στο θέμα: «Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών: Γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ επιστήμης και πολιτικής»
Στο Συνέδριο θα παρέχεται η δυνατότητα ταυτόχρονης διερμηνείας (Ελληνικά, Αγγλικά).
Το Συνέδριο θα φιλοξενηθεί στο Coral Hotel (www.coralhotel.gr) στη Λεωφόρο Ποσειδώνος 35, στο Παλαιό Φάληρο.



Πηγή: Μεσόγειος S.O.S.