Acrobase  

Καλώς ήρθατε στην AcroBase.
Δείτε εδώ τα πιο πρόσφατα μηνύματα από όλες τις περιοχές συζητήσεων, καθώς και όλες τις υπηρεσίες της AcroBase.
H εγγραφή σας είναι γρήγορη και εύκολη.

Επιστροφή   Acrobase > Επιστήμη & Εκπαίδευση > Ελληνική Γλώσσα και Γλωσσολογία
Ομάδες (Groups) Τοίχος Άρθρα acrobase.org Ημερολόγιο Φωτογραφίες Στατιστικά

Notices

Δεν έχετε δημιουργήσει όνομα χρήστη στην Acrobase.
Μπορείτε να το δημιουργήσετε εδώ

Απάντηση στο θέμα
 
Εργαλεία Θεμάτων Τρόποι εμφάνισης
  #1  
Παλιά 11-08-12, 10:14
Το avatar του χρήστη Xenios
Xenios Ο χρήστης Xenios δεν είναι συνδεδεμένος
Administrator
 

Τελευταία φορά Online: 12-11-16 11:12
Φύλο: Άντρας
Παλλάδα Αθηνά

Σαν συμπλήρωση ενός άρθρο, για τα επίθετα της Παναγίας από την εφημερίδα Πρώτο Θέμα και μιας αναφοράς στα επίσης επίθετα της Αθηνάς, παραθέτω ένα άρθρο του καθηγητή κυρίου Αλέξανδρου Κοντού, για την προέλευση του επιθέτου Παλλάδα, στην Αθηνά.

Αθηνά η Παλλάδα

Για το επίθετο «Παλλάδα» θα μιλήσουμε αναλυτικότερα. Η Μυθολογία αποδίδει την ονομασία Παλλάδα σε μια φίλη της Αθηνάς, την οποία η θεά σκότωσε κατά λάθος και, για να τη θυμάται, πρόσαψε το όνομα της στο δικό της. Μυθολογείται ακόμα πως η Αθηνά έφτιαξε ξύλινο άγαλμα της φίλης της, το παλλάδιο, το οποίο εκσφενδονίστηκε στη γη, για να το λατρεύουν οι θνητοί. Άλλη εκδοχή είναι πως ονομάστηκε έτσι η θεά, επειδή είχε σκοτώσει το γίγαντα Πάλλαντα ή το συσχετίζουν με τη λέξη «παλλακή» που σημαίνει τη νεαρή κοπέλα.

Επειδή όμως η πολιτική ιδιότητα είναι η πρώτη και κύρια διαφοροποίηση του ανθρώπου από τα άλλα κοινωνικά ανώτερα θηλαστικά, προτιμώ μία ερμηνεία πολιτική του όρου «Παλλάδα».

Από το θέμα Ιαγγελ-Ι της λέξης άγγελος με τη ρηματική κατάληξη -jω[1] σχηματίζεται το ρήμα αγγέλ- jω > αγγέλλω, από τη μετάπτωση Ιβαλ-Ι του θέματος Ιβελ-Ι της λέξης βέλος με τη ρηματική κατάληξη -]ω, σχηματίζεται το ρήμα βάλ- jω > βάλλω, (πρβλ. και αρκαδ. έσ-δέλλοντες = εκ-βάλλοντες και Ησύχιος «ζέλλειν=βάλλειν»), από το θέμα Ιθαλ-Ι της λέξης θόλος (το) με τη ρηματική κατάληξη -jω σχηματίζεται το ρήμα θάλ- jω > Βάλλω, από το θέμα Ιοφελ-Ι της λέξης όφελος (το) με τη ρηματική κατάληξη -jω σχηματίζεται το ρήμα όφελ- jω > όφέλλω [=αυξάνω], από το θέμα Ιπαλ-Ι της λέξης πόλος (ο, = κλήρος, το μικρό προσωπικό αντικείμενο, που ριχνόταν στην κληρωτίδα από κάθε συμμέτοχο σε μια κλήρωση και με την κίνηση της κληρωτίδας πεταγόταν και πραγματοποιούνταν η κλήρωση) με τη ρηματική κατάληξη -jω σχηματίζεται το ρήμα πάλ- jω > πάλλω[2]. Δηλαδή κύρια σημασία του ρήματος «πάλλω» είναι: σείω την κληρωτίδα, για να εκπηδήσει ο πάλος, ο κλήρος, και τελικά κληρώνω. Όλα αυτά σημαίνουν ότι το επίθετο «Παλλάς, Παλλάδα», που αποδίδεται στη θεά Αθηνά, σημαίνει εκείνη που πάλλει την κληρωτίδα, για να πεταχτεί από μέσα ένας πάλος και να πραγματοποιηθεί η κλήρωση· γιατί βέβαια από το φόβο ενδεχόμενης λαθροχειρίας δεν τραβούσαν τον κλήρο με το χέρι. Παλλάδα λοιπόν σημαίνει Κληρώτρια, («Κληρώτρα», σε λαϊκότερη έκφραση, κατά το ράφτης-ράφτρα) θεσπίστρια και προστάτισσα της κλήρωσης, δηλαδή της θεμελιώδους Αρχής της Δημοκρατίας. Ας είναι γνωστό από τώρα πως τα 99,87% των αξιωματούχων στην Αθήνα ήσαν κληρωτοί και ενιαύσιοι.

Κατά τον Αισχύλο[3] η Αθηνά ιδρύει το δικαστήριο του Αρείου Πάγου, για να δικάσει τον Ορέστη για το φόνο της μητέρας του, αλλά και για να περιφρουρεί το πολίτευμα. Από την ίδια την Αθηνά θεσπίζεται οι δικαστές να είναι με πόλο αναδειγμένοι, κληρωτοί. Έτσι η κύρια αρμοδιότητα του Αρείου Πάγου στην Αθήνα ήταν η περιφρούρηση του πολιτεύματος, δηλαδή να περιφρουρεί κυρίως την κλήρωση, το θεμελιώδη θεσμό της Δημοκρατίας, μια και ο ίδιος ο Άρειος Πάγος ήταν κληρωτός- δεύτερη αρμοδιότητα του Αρείου Πάγου ήταν οι φονικές δίκες.

Συνάμα η θεά της σοφίας, ψηφίζοντας υπέρ του Ορέστη, εισάγει και την Αρχή της Επιείκειας, σύμφωνα με την οποία αθωώνεται σε ισοψηφία των δικαστών ο εκάστοτε κατηγορούμενος· πρόκειται για μια ακόμη δημοκρατική αρχή. Και ο Ορέστης ευγνωμονεί την Παλλάδα, την Κληρώτρια. Και δεν είναι τυχαίο που το ξύλινο φορητό άγαλμα της Αθηνάς, το ξόανο της, όπως ονόμαζαν το ξύλινο άγαλμα -από το ρήμα ξέω- ονομάστηκε «παλλάδιο»· επειδή δηλαδή η κύρια προσωνυμία της Αθηνάς είναι «Παλλάδα», δόθηκε στο ξόανο της η ονομασία «παλλάδιο». Να σημειωθεί πως το ξόανο αυτό θεωρούνταν «διιπετές» ή «διοπετές», σταλμένο από το Δία και γενικότερα από τους θεούς, δηλαδή μη φτιαγμένο από ανθρώπινο χέρι, αχειροποίητο. Και πάλι ας αναλογιστούμε πως και στη χριστιανική θρησκεία, προφανώς κατά μίμηση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, υπάρχουν εικόνες που θεωρούνται αχειροποίητες.

Η λέξη παλλάδιο στη λατινική της μορφή ή, ξεκινώντας από τη λατινική της μορφή, έχει εμπλουτίσει τα ευρωπαϊκά λεξιλόγια: «palladium» αγγλικά, γαλλικά, «palaldio» ιταλικά, «paladio» ισπανικά και σημαίνει γενικά ό,τι και στα ελληνικά. Οι Γάλλοι του έδωσαν δύο μορφές: την ελληνική «palladion» και τη λατινική «palladium», δίνοντας τη σημασία του ξύλινου αγάλματος της θεάς Αθηνάς στην πρώτη και του προστατευτικού αντικειμένου ή θεσμού στη δεύτερη, μια και το πρώτο παλλάδιο ήταν εκείνο της Τροίας και, αναθεμένο στο ναό της Αθηνάς, προστάτευε την πόλη. Οι Έλληνες μάθανε από τον αιχμαλωτισμένο Έλενο την ύπαρξη και την προστατευτική δύναμη του παλλαδίου και γΓ αυτό ανέθεσαν στον Οδυσσέα και στο Διομήδη να το κλέψουν. Είναι αλήθεια πως ο Όμηρος το αγνοεί αυτό το επεισόδιο- δεν υπάρχει ούτε στην Ιλιάδα ούτε στην Οδύσσεια. Το επεισόδιο αυτό άρχισε να μνημονεύεται στην τέχνη και τη λογοτεχνία από τον 5° αιώνα π.Χ και ύστερα[4]. Να σημειωθεί πως η τετραλογία, που αποτελούνταν από την τριλογία Αγαμέμνονας, Χοηφόρες και Ευμενίδες και το σατυρικό δράμα Πρωτέας, διδάχτηκε, παίχτηκε, στην Αθήνα, το 459 π.Χ. και χάρισε στον Αισχύλο τα πρωτεία. Οι Αθηναίοι γνώστες και λάτρεις του πολιτεύματος τους και έχοντας κληρωθεί όσοι ήταν υπερτριακοντούτεις σε κάποιο δικαστήριο ή άλλο αξίωμα, δε θα χαρίζονταν βέβαια σ’ οποιονδήποτε παρουσίαζε και διηγιόταν ανακρίβειες σχετικά με τη Δημοκρατία.

Θα πρέπει να ειπωθεί ακόμα πως μέχρι τώρα (2006 μ.Χ.) τα λεξικά, αν και παραθέτουν και την έννοια «κληρώνω» του ρήματος «πάλλω» και το συσχετίζουν με τον «πόλο», τοποθετούν την έννοια αυτή δεύτερη[5] ή τρίτη[6]. Σαν πρώτη έννοια παραθέτουν την κίνηση, το «παίξιμο»[7], το «ζύγισμα» που κάνουμε σε κάτι που θέλουμε να εκσφενδονίσουμε, πριν να το εκσφενδονίσουμε, ακριβώς για να νιώσουμε το βάρος του και να βάλουμε την ανάλογη δύναμη για την εκσφενδόνιση. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα από το στίχο Ε, 302-304 της Ιλιάδας, όπου ο Διομήδης πιάνει και «πάλλει» εύκολα μόνος του λιθάρι που δύο άλλοι μόνοι τους δε μπορούν να το σηκώσουν. Όμως όλοι όσοι ασχολήθηκαν με το θέμα φαίνεται να αγνοούν τη Δημοκρατία και την κλήρωση κι έτσι αγνόησαν και την πρωταρχική, την πολιτική, σημασία του ρήματος «πάλλω».

Η δεύτερη έννοια που δίνει στο «πάλλω» το «Λίντελ-Σκοτ» είναι «ταχταρίζω», «κινώ, παίζω, χορεύω κάποιο μωρό, για να το ησυχάσω ή για να το διασκεδάσω». Είναι το παίξιμο που κάνει ο Έκτορας στο γιο του[8]: «Έκτωρ…όν φίλον υίόν.,.πήλε… χερσίν.» [Ο Έκτορας χόρεψε τον αγαπημένο του γιο στα χέρια].

Το δόρυ όμως της Αθηνάς είναι βαρύ όπλο και αγχέμαχο, δεν είναι ακόντιο που το «ζυγίζει» κανείς πριν το εξακοντίσει. Το δόρυ της η Αθηνά δεν το εξακοντίζει. Και, για να λειτουργήσει σωστά το δόρυ, πρέπει να είναι σταθερό. Και η θεά Αθηνά θα είχε τη δύναμη να το κρατήσει σταθερό. Ειπώθηκε ακόμα πως παλμός είναι η κάποια θελητή κίνηση δεξιά ή αριστερά, για να δει αυτός που κρατάει το δόρυ ποιον αντίπαλο θα κτυπήσει.

Και το τελευταίο. Δε θα πρέπει να συσχέτιζαν οι πρόγονοι την παρθένα Αθηνά με την «παλλακή», όπως κάνει το λεξικό του Σταματάκου στην προσπάθεια του να διερευνήσει την ετυμολογία της προσωνυμίας «Παλλάδα»· ένας τέτοιος συσχετισμός θα ήταν προσβολή για τη θεά και δε θα τον δέχονταν ούτε οι πρόγονοι ούτε οι σημερινοί αρχαιόθρησκοι. Κι έπειτα γλωσσολογικά το «κ» της λέξης παλλακή δεν είναι δυνατό να συσχετισθεί με το «δ» της λέξης «παλλάδα», ενώ οικογένειες λέξεων όπως δρόμος – *δρομέω (ταχυδρομέω στη σύνθεση) – δρομάς παραλληλίζεται με την οικογένεια πάλος πάλλω – παλλάς. Το ίδιο και η πληθώρα λέξεων σε -ας, -άδος, στοίβα – στοιβάζω – στοίβας, αγέλη – συναγελάζω – αγελάς.

Σαν τελικό συμπέρασμα νομίζουμε πως βγαίνει το ακόλουθο. Η Δημοκρατία και η κλήρωση χάνονται στο βάθος της προϊστορίας και στην αχλύ της έλλειψης γραφής, είναι πανάρχαιοι θεσμοί όσο και η επωνυμία «Παλλάδα» της Αθηνάς. Λογικά η Δημοκρατία πρέπει να είναι το πρώτο πολίτευμα του ανθρώπου και η Ολιγαρχία με τη Μοναρχία είναι πολύ μεταγενέστερα πολιτεύματα. Γιατί, όταν ο άνθρωπος διακρίθηκε από τα άλλα ζώα και τρεφόταν με την τροφοσυλλογή, δεν υπήρχε τίποτε που να τον έκανε να χωρίζεται σε ομάδες, τάξεις, κάστες και να έχει δημιουργηθεί η έννοια της ανισότητας. Γιατί χωρίς την έννοια της ανισότητας δε γίνεται να υπάρξουν η Ολιγαρχία και η Μοναρχία.

Όλα αυτά βέβαια οφείλονται στο γεγονός ότι οι κατά τα άλλα φιλόπονοι ελληνιστές και ερευνητές γενικότερα αγνόησαν ότι το πολίτευμα είναι τόσο το βάθρο, το θεμέλιο, όσο και το επιστέγασμα ενός πολιτισμού και ότι το δημοκρατικό πολίτευμα είναι το αρχαιότερο πολίτευμα, επέζησε για κάποιες συγκυρίες μόνο στον Ελληνικό Χώρο και στάθηκε η γάργαρη πηγή απ’ όπου έπινε η Ελλάδα.

Η πρωταρχική λοιπόν σημασία του «πάλλω» είναι η κίνηση που κάνει κάποιος στην «παλοδόχη», κληροδόχη, για να επιτευχθεί η κλήρωση. Και «Παλλάδα» σημαίνει την προστάτισσα της κλήρωσης, την προστάτισσα της Δημοκρατίας. Και Αθηνά Παλλάδα ήταν κυρίως η πολιούχος της δημοκρατικής Αθήνας.

ΚΟΝΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ.

Σχόλιο : Εξαιρετική τοποθέτηση.
(Έβαλα αυτό το θέμα στο Club της γλωσσολογίας, γιατί περιέχει πολλά γλωσσικά στοιχεία.)
__________________
όταν γράφεται η ιστορία της ζωής σου,
μην αφήνεις κανέναν να κρατάει την πένα
Απάντηση με παράθεση
Οι παρακάτω χρήστες έχουν πει 'Ευχαριστώ' στον/στην Xenios για αυτό το μήνυμα:
HelenA (11-08-12)
Απάντηση στο θέμα


Συνδεδεμένοι χρήστες που διαβάζουν αυτό το θέμα: 1 (0 μέλη και 1 επισκέπτες)
 
Εργαλεία Θεμάτων
Τρόποι εμφάνισης

Δικαιώματα - Επιλογές
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is σε λειτουργία
Τα Smilies είναι σε λειτουργία
Ο κώδικας [IMG] είναι σε λειτουργία
Ο κώδικας HTML είναι εκτός λειτουργίας

Που θέλετε να σας πάμε;


Όλες οι ώρες είναι GMT +3. Η ώρα τώρα είναι 10:11.



Forum engine powered by : vBulletin Version 3.8.2
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.