Τα όνειρα και οι εφιάλτες των φυσικών

[Xenios]

Διάσημη Ελληνίδα φυσικός διοργάνωσε «συνάντηση κορυφής» για τα όνειρα και τους εφιάλτες των φυσικών.

Η 40χρονη,αλλά ήδη πολύ γνωστή διεθνώς, ελληνίδα φυσικός Μαρία Σπυροπούλου, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Caltech της Καλιφόρνιας και ερευνήτρια στον μεγάλο επιταχυντή του CERN στη Γενεύη, είχε την πρωτοβουλία για τη διοργάνωση στο Λος Άντζελες μιας φιλόδοξης, όσο και πρωτότυπης, συνδιάσκεψης με τίτλο «Σύνοδος κορυφής για τη Φυσική του Σύμπαντος» .

Κορυφαία επιστημονικά μυαλά, από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, κλήθηκαν να αξιολογήσουν το σημείο στο οποίο βρίσκεται η αιχμή της επιστημονικής θεωρίας και έρευνας σήμερα και, στο πλαίσιο αυτό, να καταθέσουν τα πιο «άγρια όνειρα» αλλά και τους «εφιάλτες» τους για το τι μπορεί να αποκαλυφθεί - ή όχι - στο μέλλον και, τελικά, να προδιαγράψουν την «ατζέντα» της Φυσικής μέχρι το τέλος του 21ού αιώνα.

Η υπόθεση πήρε μεγάλη δημοσιότητα, καθώς οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» δημοσίευσαν εκτενές άρθρο, παρουσιάζοντας τον προβληματισμό που ανέπτυξαν μερικές δεκάδες κορυφαίοι φυσικοί. Η συνάντηση προσπάθησε να αναπαράγει την επιτυχία που είχε στη διεθνή επιστημονική κοινότητα μια ομιλία-ορόσημο του διάσημου μαθηματικού Ντέηβιντ Χίλμπερτ, ο οποίος το 1900 παρουσίασε μια σειρά από μαθηματικά ζητήματα-πρόκληση, τα οποία θα έπρεπε να λύσουν οι μαθηματικοί στη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Μέσα σε ένα χαλαρό κλίμα, σε ένα ιστορικό ξενοδοχείο του Χόλιγουντ, το οποίο κάποτε προτιμούσαν αστέρες της ροκ μουσικής, οι συμμετέχοντες φυσικοί κλήθηκαν από τη Μαρία Σπυροπούλου να μιλήσουν ανοιχτά και με τόλμη γι' αυτά που τους εμπνέουν, αλλά και τους απασχολούν.

Όπως παραδέχτηκε ο συνδιοργανωτής Τζόζεφ Λίκεν του επιταχυντή Fermilab των ΗΠΑ, «είμαστε σε σύγχυση και θα παραμείνουμε έτσι πιθανότατα για μεγάλο ακόμα χρονικό διάστημα» . Η φυσικός Λίζα Ράνταλ του πανεπιστημίου Χάρβαρντ επεσήμανε ότι οι φυσικοί συνήθως έχουν μεγάλες προσδοκίες και κατασκευάζουν μεγαλεπήβολες κομψές θεωρίες, αλλά όταν αρχίζουν να κοιτάνε τις λεπτομέρειες αυτών των θεωριών, τότε τα πράγματα δεν δείχνουν πια το ίδιο ωραία.

Η γενική εντύπωση ήταν ότι κρίσιμο ζήτημα αποτελεί η πειραματική επιβεβαίωση της ορθότητας της θεωρίας της «υπερσυμμετρίας», που μπορεί, μεταξύ άλλων, να εξηγήσει τη μυστηριώδη «σκοτεινή ύλη», η οποία πιθανότατα αποτελεί το 25% του σύμπαντος. Όμως, όπως τονίστηκε στο συνέδριο, είναι ανησυχητικό ότι μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν έχουν βρει αυτά που η θεωρία της υπερσυμμετρίας προβλέπει, όπως π.χ. τα σωματίδια wimp. «Πολλά πράγματα δεν συμβαίνουν, που θα περιμέναμε να έχουμε δει μέχρι τώρα», είπε χαρακτηριστικά η Ράνταλ, η οποία δεν απέκλεισε ότι στο μέλλον οι φυσικοί μπορεί να βρεθούν προ εκπλήξεων και απρόσμενων προβλημάτων.

Ο Μαουρίτσιο Πιερίνι, φυσικός του CERN, εξέφρασε την ανησυχία του ότι οι περισσότερες ερευνητικές προσπάθειες στρέφονται στην ανακάλυψη και επιβεβαίωση της υπερσυμμετρίας. «Τι γίνεται όμως αν δεν υπάρχει η υπερσυμμετρία;», αναρωτήθηκε.

Πιο αισιόδοξος, ο Γκόρντον Κέιν, από το πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, δήλωσε ότι οι φυσικοί βρίσκονται ένα μόλις βήμα πριν «δουν τον πάτο του παγόβουνου» . Εκτίμησε ότι το πείραμα του επιταχυντή του CERN θα φέρει αποδείξεις για την υπερσυμμετρία και θα επιτρέψει πλέον στους φυσικούς να αποδείξουν τα πάντα - ή σχεδόν τα πάντα- στον κόσμο της φυσικής (ή τουλάχιστον των σωματιδίων).

Ο Μάικλ Τέρνερ, του πανεπιστημίου του Σικάγο, μίλησε για έλλειψη «μεγάλων ιδεών» στη σημερινή Φυσική, ενώ επεσήμανε ότι ακόμα κι αν λυθεί το ζήτημα της υπερσυμμετρίας, παραμένουν άλλα αινίγματα, όπως π.χ. η αποκαλούμενη (λόγω έλλειψης καλύτερης λέξης) «σκοτεινή ενέργεια», που προκαλεί την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος.

Ο κοσμολόγος Λόρενς Κράους του πανεπιστημίου της Αριζόνα εκτίμησε ότι οι περισσότερες σημερινές θεωρίες της Φυσικής είναι λάθος! «Νομίζουμε ότι είναι σωστές, επειδή μιλάμε συνεχώς γι' αυτές», σημείωσε. «Αγαπά πράγματι η Φύση την απλότητα», αναρωτήθηκε από την πλευρά του ο Άαρον Πιρς του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.

Αναφερόμενος στη «σκοτεινή ύλη», ο Νιλ Γουάινερ, του πανεπιστημίου της Ν.Υόρκης, αναρωτήθηκε «ποιος ξέρει τι θα βρούμε τελικά στη σκοτεινή πλευρά;» . Ο φυσικός του Caltech Mark Γουάιζ εστίασε στη θετική πλευρά των πραγμάτων, καθώς, όπως είπε, με τόσα πειράματα φυσικής σε εξέλιξη στη Γη και στο διάστημα, «δεν μπορούμε να μιλάμε για άσχημη εποχή για τη Φυσική» .

Η Μαρία Σπυροπούλου, που είχε την πρωτοβουλία για όλο αυτό το διάλογο, γεννήθηκε το 1970 στην Καστοριά. Σπούδασε φυσικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια πήρε το διδακτορικό της από το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ στη φυσική των σωματιδίων, εργαζόμενη για χρόνια στον αμερικανικό επιταχυντή Tevatron του εργαστηρίου Fermilab. Σήμερα πια εργάζεται στο CERN για τον μεγάλο ευρωπαϊκό επιταχυντή και παράλληλα διδάσκει φυσική στο διάσημο California Institute of Technology (Caltech). Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις της, η ερευνητική της εργασία και η οραματική της προσέγγιση έχουν συμβάλει, ώστε να έχει χαρακτηρισθεί μια από τις σημαντικότερες νέες φυσικούς στον κόσμο.

www.kathimerini.grμε πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ