100 Χρησιμες Παρατηρησεις Για Να Μιλαμε Σωστα Ελληνικα

[amigos]

Απόσπασμα από άρθρο που μας έστειλε η νέα φίλη μας η Αλισαχνη (Βγαίνει από το αλάτι που μένει στους βράχους (Άλας + αχνός))
και που ολόκληρο μπορείτε να το βρείτε εδώ

40. Γίνονται όλοι δεκτοί ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου (και όχι: ανεξαρτήτου ηλικίας ...).

41. Απολαύει της εμπιστοσύνης (και όχι: απολαμβάνει).

42. Των (πρώην) τριτόκλιτων θηλυκών ουσιαστικών να προτιμάται η γενική σε -έως αντί σε -ης μετά από λόγιες προθέσεις ή λόγιες ή μη λόγιες τυποποιημένες φράσεις: προ της αποφάσεως, υπέρ της λύσεως, περί της σχέσεως, σχέδιο πόλεως, πρώτης τάξεως, οδηγίες χρήσεως, ημερομηνία λήξεως, ομάδα κρούσεως, κρίση συνειδήσεως, χαίρω εκτιμήσεως, πάσης φύσεως, πορεία πλεύσεως, έτος ιδρύσεως κλπ.

43. Δε χρειάζονται εισαγωγικά όταν χρησιμοποιούμε μεταφορική σημασία λέξεων: η ρίζα του προβλήματος, τραβάω την προσοχή (και όχι: η «ρίζα» ..., «τραβάω» ...) κλπ. Χρησιμοποιούμε εισαγωγικά, εκτός από τις γνωστές περιπτώσεις των αυτολεξεί επαναλαμβανόμενων, των γνωμικών και των τίτλων έργων, ονομάτων πλοίων, ιδρυμάτων κλπ., όταν μια λέξη ή φράση τη λέμε ειρωνικά, εννοώντας την ακριβώς αντίθετη σημασία, η οποία στο γραπτό λόγο δεν μπορεί αλλιώς να αποδοθεί, ενώ, αντίθετα, στον προφορικό η φωνή παίρνει την ανάλογη χροιά: μου επιφύλαξε «θερμή» υποδοχή (δηλ. ψυχρή).

44. Υπέρ το δέον (και όχι: υπέρ του δέοντος).

45. Τα ρ. διαρρέω και λειτουργώ είναι αμετάβατα: διέρρευσε από πολιτικούς κύκλους η πληροφορία ότι... ή: πολιτικοί κύκλοι φρόντισαν να διαρρεύσει η πληροφορία ότι ... (και όχι: πολιτικοί κύκλοι διέρρευσαν την πληροφορία ότι ...). θα θέσω το μηχάνημα σε λειτουργία (και όχι: θα το λειτουργήσω).

46. Εξελέγην, εξεπλάγην, προήχθης, συνέβη, επλήγη, συνελήφθησαν, διεξήχθησαν κλπ., κατά τους παθ. αορ. β΄ της αρχαίας (και όχι: εκλέχτηκα, εκπλάγηκα, προάχθηκες, συνέβηκε, πλήχτηκε, συλλήφθηκαν, διεξάχθηκαν κλπ).

47. Αυτός καθ΄ εαυτόν, αυτού καθ΄ εαυτόν, αυτόν καθ΄ εαυτόν, αυτοί καθ΄ εαυτούς, αυτών καθ΄ εαυτούς κλπ. (και όχι: αυτού καθ΄ εαυτού, αυτής καθ΄ εαυτής, αυτοί καθ΄ εαυτοί κλπ.).

48. Όσο αφορά το θέμα αυτό (και όχι: όσο αφορά στο θέμα αυτό, διότι αποτελεί μεταγλώττιση της λόγιας σύνταξης: όσον αφορά εις το θέμα αυτό).

93. Ο ευθύς, του ευθύ ή ευθέος (και όχι σε: -ως) κλπ.

94. Τα σύνθετα με προθέσεις ρήματα στον πρτ. και στον αόρ. άλλοτε έχουν εσωτερική συλλαβική αύξηση και άλλοτε όχι: εξέφρασα (και όχι: έκφρασα), εξέφρασαν (και όχι: έκφρασαν) ή: εκφράσανε, συνέθεσα (και όχι: σύνθεσα), συνέθεσαν (και όχι: σύνθεσαν) ή: συνθέσανε, εισέπραξα (και όχι: είσπραξα), εισέπραξαν (και όχι: είσπραξαν) ή: εισπράξανε κλπ., αλλά μόνο: διαχώρισα, μεταβίβαζα, εκφώνησα, εκλιπάρησα κλπ.

95. Ενήργησα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου (και όχι: στα πλαίσια).

96. Στη συνέλευση ζήτησα το λόγο για να διατυπώσω / εκφράσω / εκθέσω την άποψη μου (και όχι: για να τοποθετηθώ).

97. Τα τελευταία γεγονότα φοβάμαι πως θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου (και όχι: τους ασκούς).

[Xenios]

Γκουχ γκουχ, για μερικά ήμουν και σίγουρος :-(

Αλλά το 100ο της λίστας ....

100. Ο προβλήτας του λιμανιού (και όχι: η προβλήτα).

Έλεος! Από που και ως που ο προβλήτας; Η προβλής της προβλήτος,. αρχαική λέξη πότε πήγε και άλλαξε φύλλο;

43. Δε χρειάζονται εισαγωγικά όταν χρησιμοποιούμε μεταφορική σημασία λέξεων:

Αυτό καλύτερα να μην το διαβάσει ο Βάγγος :-) Θα χάσει το χαρακτηριστικό του ύφος :-)

[amigos]

Από άλλο φορουμ :

Πάντως η λίστα κακώς αποδοκιμάζει την προβλήτα (θηλ), γιατί στη νέα ελληνική έτσι είναι, αλλά και από τ' αρχαία: ο, η, προβλής (-ητος).
Μάλιστα το κοίταξα στην Αρχαιομάθεια, όπου δίνει μόνο θηλυκό.

Λέξη Λήμμα μέρος γένος πτώση αριθμός
προβλής προβλής ουσιαστικό θηλυκό ονομαστική ενικός

[Gildor]

εγώ λέω να τα αφήσουμε αυτά... τη γλώσσα τη φτιάχνει ο λαός... αν όλοι το λέμε έτσι, θα πει ότι αυτό είναι το σωστό

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Gildor εγώ λέω να τα αφήσουμε αυτά... τη γλώσσα τη φτιάχνει ο λαός... αν όλοι το λέμε έτσι, θα πει ότι αυτό είναι το σωστό

Αυτό την γλώσσα την φτιάχνει ο λαός δεν το πιάνω.
Τι πάει να πει να καταργήσουμε την ετυμολογία των λέξεων; Το δέσιμο της νέας Ελληνικής με τα αρχαία Ελληνικά; Να μου λείπει.

Η γλώσσα έχει αρχές, γραμματική και συντακτικό και σ' όποιον δεν του αρέσει, το συγχωρούμε αλλά να μην μας βγαίνει και λαϊκός γλωσσοπλάστης. Ας πει ότι δεν το ξέρει να τελειώνουμε, μην βάζουμε την ορθογραφία μας και σε λαϊκό δημοψήφισμα ε; :-)

[Gildor]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Η γλώσσα έχει αρχές, γραμματική και συντακτικό και σ' όποιον δεν του αρέσει, το συγχωρούμε αλλά να μην μας βγαίνει και λαϊκός γλωσσοπλάστης. Ας πει ότι δεν το ξέρει να τελειώνουμε, μην βάζουμε την ορθογραφία μας και σε λαϊκό δημοψήφισμα ε; :-)

Αυτή λοιπόν τη γραμματική δεν τη δημιούργησε ο Τριανταφυλλίδης η ο Μπαμπινιώτης... τα βιβλία γραμματικής περιγραφουν τους κανόνες που έφτιαξε ο κόσμος

[marge]

1. προ-βλής, -?τος, ?, ? (προβάλλω) ? προβεβλημένος, ? ?ρριμμένος πρός τά ?μπρός, ? προέχων, ? προεξέχων. (ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ)
2. Θέλω να βλέπω την Θεσσαλονίκη ΘΕΣΑΛΟΝΙΚΙ, το κρεββάτι ΚΡΕΒΑΤΙ, την αλληλεγγύη ΑΛΙΛΕΓΚΙΙ γιατί το λέει ο λάος(!!! άρα είναι σωστό!!!
Τι βλάκες που ήταν αυτοί οι Έλληνες πριν 3000 χρόνια!!!

[amigos]

Η γλώσσα εκτελεί πιστεύω 2 ρόλους.
Ο ένας είναι ο ρόλος του κώδικα επικοινωνίας τον οποίον εκπληρώνει θαυμάσια πιστεύω είτε κάποιος γράψει μια λέξη σωστά είτε τη γράψει ή την πει ανορθόγραφα.
Ο άλλος είναι ο ρόλος του φορέα πολιτισμού ο οποίος εκπληρώνεται με την σωστή μεταφορά της από αιώνα σε αιώνα. Υπάρχει και η λογική ότι θα έπρεπε να μιλάμε στα Αρχαία Ελληνικά!! Από τη στιγμή που η γλώσσα είναι φορέας πολιτισμού μπορεί και να εξελίσσεται από τον ίδιο τον άνθρωπο ανάλογα με τις ανάγκες του και την ευκολία που του προσφέρει στην επικοινωνία.

[Gildor]

Αρχική Δημοσίευση από marge 2. Θέλω να βλέπω την Θεσσαλονίκη ΘΕΣΑΛΟΝΙΚΙ, το κρεββάτι ΚΡΕΒΑΤΙ, την αλληλεγγύη ΑΛΙΛΕΓΚΙΙ γιατί το λέει ο λάος(!!! άρα είναι σωστό!!!

ο λαος ΔΕΝ το λεει ετσι

Αρχική Δημοσίευση από marge Τι βλάκες που ήταν αυτοί οι Έλληνες πριν 3000 χρόνια!!!

Οι αρχαιοι ελληνες μιλουσαν τις διαλεκτους τους κι εμεις τις δικες μας

[pazo]

Αρχική Δημοσίευση από amigos Απόσπασμα από άρθρο που μας έστειλε η νέα φίλη μας η Αλισαχνη (Βγαίνει από το αλάτι που μένει στους βράχους (Άλας + αχνός)) και που ολόκληρο μπορείτε να το βρείτε εδώ

Το άρθρο αυτό το έχει ανακαλύψει ο Σφουγγαράκης μας (Gildor), από τις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου, εδώ: http://www.acrobase.gr/showthread.php?t=17246

Μάλιστα, είχαμε ένα βραδάκι στο chat, ολόκληρη συζήτηση για το α/α 30 (Τα άρθρα τον, την και τα μόρια δεν, μην διατηρούν το ν όταν ακολουθεί λέξη που αρχίζει από φωνήεν, από στιγμιαίο σύμφωνο (κ, π, τ, μπ, ντ, γκ, τσ, τζ) και από τα διπλά ξ, ψ. Το ίδιο συμβαίνει και με την προσ. αντων. την, ενώ η αντων. τον διατηρεί το ν πάντοτε: τον άνθρωπο, την πόλη, το δρόμο, δε φοβάμαι, μην περάσεις, τη βλέπω, τον βλέπω.)

Για να αποδώσουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Gildor Αυτή λοιπόν τη γραμματική δεν τη δημιούργησε ο Τριανταφυλλίδης η ο Μπαμπινιώτης... τα βιβλία γραμματικής περιγραφουν τους κανόνες που έφτιαξε ο κόσμος

Ναι σωστά ο κόσμος όμως όχι ο τόσο σύγχρονος, αυτή η γλώσσα κουβαλάει καταβολές χιλιάδων ετών.
Έγιναν πολλοί βιασμοί της πρόσφατα, άλλους δεν θα τους αφήσουμε να γίνουν.

[Gildor]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Ναι σωστά ο κόσμος όμως όχι ο τόσο σύγχρονος, αυτή η γλώσσα κουβαλάει καταβολές χιλιάδων ετών. Έγιναν πολλοί βιασμοί της πρόσφατα, άλλους δεν θα τους αφήσουμε να γίνουν.

Κι ομως... Και αυτες τις στιγμες γραφουμε ιστορια...

Δηλαδη μεχρι καποια συγκεκριμενη χρονολογια ο κοσμος ειχε το δικαιωμα να αλαλζει τη γλωσσα του αλλα εμεις οχι, επειδη ειμαστε τσουτσεκια ενω εκεινοι πανσοφοι μαγκες. Αυτη τη γλωσσα που πηραμε αυτη ειμαστε υποχρεωμενοι να κρατησουμε...

Να σου θυμισω οτι, συμφωνα με τη λιστα, στις μερες μας θεωρουνται κανονικα λαθος καποιοι κανονες της αρχαιας Ελληνικης; Αν μιλαμε για γλωσσα χιλιαδων ετων που πρεπει να σεβαστουμε, μαλλον πρεπει να αγνοησουμε αυτους τους κανονες λοιπον (σας την εφερα!!)

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Gildor Δηλαδη μεχρι καποια συγκεκριμενη χρονολογια ο κοσμος ειχε το δικαιωμα να αλαλζει τη γλωσσα του αλλα εμεις οχι, επειδη ειμαστε τσουτσεκια ενω εκεινοι πανσοφοι μαγκες.

Θα σου απάνταγα ναι αλλα δεν θα το κάνω.

Ασφαλώς η γλώσσα εξελίσεται, δεν αλλάζει όμως βιαίως, δεν πάει ένας αγράμματος να επιβάλει πχ να καταργήσουμε τα ει, οι, υ και η, και να τα κανουμε όλα ι επειδή αυτός είναι ντουβάρι και τα κάνει λάθος συνέχεια!

[Gildor]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Θα σου απάνταγα ναι αλλα δεν θα το κάνω. Ασφαλώς η γλώσσα εξελίσεται, δεν αλλάζει όμως βιαίως, δεν πάει ένας αγράμματος να επιβάλει πχ να καταργήσουμε τα ει, οι, υ και η, και να τα κανουμε όλα ι επειδή αυτός είναι ντουβάρι και τα κάνει λάθος συνέχεια!

Γιατι ποιος ειπε κατι τετοιο;

ΚΑταρχάς όσον αφορά τα ντουβάρια και τους αγράμματους που κάνουν λάθη σου κάνω paste την επικεφαλίδα του επίμαχου κειμένου:

(όχι ότι εμείς τα τηρούμε όλα αλλά τα λέμε για σας ) ΚΑΘΟΤΙ ΠΛΟΥΣΙΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΔΥΣΚΟΛΗ...

Κανόνες όπως 'αυτό που λέμε όλοι στην ταδε λέξη είναι λάθος. Στην άλλη λέξη όμως, μπορούμε να το λέμε και έτσι, αν και είναι λάθος στην άλλη' δεν κατάλαβα ποτέ και δε νομίζω να είμαι ντουβάρι γιαυτό. Γιατί να πρέπει να θυμάμαι οτι αυτό που ακούω παντού είναι λάθος, ενώ μάλιστα (εντελώς ανεξήγητα) θεωρείται σωστό σε κάποια άλλη λέξη ή φράση;;; ξεχνάμε οτι τα πάντα ρέπουν προς την ομαλοποίηση και την ομοιομορφία

Αυτο που λεω ειναι οτι αν στην καθομιλουμενη η πλειονοτητα των Ελληνων κανει 'λαθη' οπως:
-βρισκει νεες λειτουργιες λεξεων
-ομαλοποιει διαφορετικες ορθογραφιες (άφησα -> γνώρησα, έλησα, αντί για γνώρισα και έλυσα... αν και το τελευταίο είναι κάπως χοντρό :Ρ)
-συγχωνευει λεξεις (αποταθώ+αποφανθώ = αποτανθώ)
-μεταθέτει γράμματα (μύνημα, θυληκό)
-αποβαλλει η αποφευγει να κλινει καποιες 'αρχαιζουσες' λεξεις που δεν ειναι συμβατές με, ή ομαλές σε σύγκριση με την πλειονότητα των υπόλοιπων (οι μέθοδοι αυτοί αντί αυτές, οι έγκυος γυναίκες αντί οι έγκυοι. Η εξηγηση; τα θηλυκά ουσιαστικά στη συνείδηση του κόσμου πρέπει να λήγουν σε -α και -η)

αυτα ειναι λειτουργιες που εχουν γινει στο παρελθον (πχ κτήμα+κτίριο=κτήριο), οποτε δεν ειναι ουτε επιβολη ουτε κακοποιηση της γλωσσας, και μερικές φορές δεν αποτελούν για μένα λάθη... αν κάποιος θέλει να μου καταργήσει κάποιο νεολογισμό όπως το 'αποτανθώ', εγώ θέλω πρώτα να του καταργήσω το 'κτήριο', το οποίο υπάρχει και είναι σωστό σε όλα τα λεξικά, αλλά λάθος σύμφωνα με τη λογική που αναφέρω. Ή μήπως αυτός που έγραψε πρώτος λάθος το 'κτήριο' ήταν πιο μάγκας απο μένα και τα δικά μου λάθη;;

Επίσης, πού ειναι το κακο αν η λέξη 'έγκυος' γίνει κάτι σαν επίρρημα που δηλώνει γενικά κατάσταση, και άρα πάψει να κλίνεται;;

Φανταστείτε ποσες ΧΕΙΡΟΤΕΡΕΣ κακοποιησεις εγιναν με την ευλογια των πανσοφων προγονων μας για να μιλαμε τη γλώσσα που θεωρείται σωστή σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη... κλίσεις και εγκλίσεις καταργήθηκαν και συγχωνεύτηκαν.. κατα τα άλλα μας πειράζει το αν το εντωμεταξύ είναι σωστό να γράφεται σαν μία λέξη ή σαν τρεις

Αν και ξέρω πολύ καλά την ορθογραφία των λέξων κυνηγός, μήνυμα και μηνύω, 40-50% των περιπτώσεων, μπερδεύω τη σειρά των γραμμάτων. Προσωπικά θεωρώ πιο φυσικό μια λέξη να αρχίζει απο μυ- παρά μη- και το θέμα ενός ρήματος να είναι το η και όχι το υ. Γιαυτό και το 'μύνημα' (το οποίό είναι λάθος) μου είναι πιο φυσικό απο το 'μήνυμα' (το σωστό). Επομένως, μήπως δε μιλάει μέσα μας η άγνοια, ούτε η τεμπελιά, αλλά ένα άλλο ένστικτο; Μια φύση που ζει μόνη της και πρέπει να την ακούσουμε; Ίσως η ίδια η τάση της φυσικής για τάξη και ομοιομορφία

Κάποτε η γλώσσα μας θα αποβάλλει κάποιες λέξεις και λειτουργίες και θα εισάγει άλλες. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο.

[Diamond]

Χμμ... δεν βλέπω όμως κανέναν να αναφέρεται στο Computer σαν υπολογιστήρα.
Αν πηγαίναμε κατά γράμμα θα έπρεπε όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε για να κάνουμε κάτι να καταλήγουν σε -ήρας, -ήρι κλπ (σκαλιστήρι, ανεμιστήρας, αναπτήρας κλπ) και να μην υπάρχει για παράδειγμα ο "υπολογιστής" όπου τα -ής αναφέρονται σε πρόσωπα που κάνουν κάποια δουλειά (λογιστής, πεταλωτής, ναρκαλιευτής κλπ).
Σας έπιασα αδιάβαστους;