Το έτος που σφράγισε την Ιστορία

[Chressida]

Είναι άραγε το 1204 (η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους) ή μήπως το 1453 (η άλωσή της από τους Οθωμανούς); Μήπως το 1492 (η ανακάλυψη της Αμερικής); Ή το 1989 (η πτώση του Τείχους του Βερολίνου); Βλέποντας το παρελθόν από το βάθρο του 2009, ποιο είναι άραγε το πιο σημαντικό έτος στην ιστορία της ανθρωπότητας;

Το ερώτημα τίθεται από το ένθετο «Ιntelligent Life» του έγκυρου περιοδικού «Εconomist». «Είναι ένα παιχνίδι, αλλά και κάτι παραπάνω» γράφει ο Άντριου Μαρ, ο υπεύθυνος του περιοδικού για την έρευνα αυτή. Διότι η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη ορόσημα. Το ποιο θα επιλέξουμε ως σημαντικότερο λέει πολλά για το τι είμαστε, ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε. Οι ειδικοί τους οποίους συμβουλεύτηκε το περιοδικό προφανώς δεν συμφώνησαν. Έτσι έδωσε τον λόγο στους συντάκτες του, οι οποίοι ψήφισαν- και αιτιολόγησαν ποια είναι κατ΄ αυτούς η σημαντικότερη χρονιά στην ανθρώπινη ιστορία. Αργότερα θα ανακοινώσει το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας των αναγνωστών του (οι οποίοι μπορούν να ψηφίζουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.moreintelligentlife. com/...year-time-vote τις χρονολογίες που έχουν ήδη προτείνει οι συντάκτες του περιοδικού ή να προτείνουν μια δική τους).

Οι κόντρες

Πολλές χρονολογίες είναι πιθανές για τον τίτλο της «σημαντικότερης στην Ιστορία». Οι χριστιανοί μπορούν να επιλέξουν το έτος της γέννησης ή της σταύρωσης του Ιησού (αν και θα πρέπει να συμφωνήσουν πρώτα σ΄ ένα έτος για καθένα απ΄ αυτά τα γεγονότα). Οι μουσουλμάνοι μπορούν να επιλέξουν τη μετάβαση του Προφήτη στη Μεδίνα, το 622. Όμως ο Άντριου Μαρ επισημαίνει πως οι θρησκευτικές χρονολογίες πρέπει μάλλον να αποκλειστούν ως έτη με παγκόσμια σημασία, ελλείψει μιας παγκόσμιας θρησκείας.

Το ίδιο ισχύει για πολλούς πολέμους και πολιτικά γεγονότα. Ο θάνατος του Ιούλιου Καίσαρα (44 π.Χ.) ή η άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) υπήρξαν σημαντικότατες χρονολογίες για τη χριστιανική Ευρώπη, όμως είναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι ήταν σημαντικές και για κάποιον στην Κίνα, την Ιαπωνία ή την Αφρική. Το 1492, με την ανακάλυψη της Αμερικής, ανέτειλε η εποχή των μεγάλων εξερευνήσεων, που οδήγησαν τον άνθρωπο μέχρι τη Σελήνη. Αντιστοίχως το 1439, η χρονιά που επινοήθηκε από τον Γουτεμβέργιο η τυπογραφία, άρχισε το μεγάλο ταξίδι της επικοινωνίας που οδήγησε μέχρι το Ίντερνετ. Το 1776, με την ανεξαρτησία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής ανοίγει ο δρόμος προς τη σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατία. Το 1945 σήμανε το τέλος του πιο τρομερού πολέμου και του ναζισμού, καθώς και την αρχή της πυρηνικής εποχής με την ατομική βόμβα. Το 1989, με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ήταν η χρονιά του τέλους του κομμουνισμού και ο πρόλογος της παγκοσμιοποίησης.

Ίσως όμως, καταλήγει ο Άντριου Μαρ στο «Ιntelligent Life», η πιο σημαντική χρονιά της Ιστορίας να είναι το 2009. Αν το φθινόπωρο, στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης για την κλιματική αλλαγή, οι μεγάλες δυνάμεις δεν συμφωνήσουν, το 2009 θα είναι η χρονιά που θα έχουμε χάσει την τελευταία ευκαιρία για να σώσουμε τον πλανήτη.

Οι Σταυροφόροι

Για τον επικεφαλής του Τμήματος Διεθνών Ειδήσεων του «Εconomist» Μπρους Κλαρκ, η χρονιά που σφράγισε την ανθρώπινη ιστορία είναι το 1204. Στις 12 Απριλίου της χρονιάς εκείνης οι Σταυροφόροι που υποτίθεται ότι προωθούσαν τα χριστιανικά συμφέροντα στους Αγίους Τόπους, άλωσαν τη μεγαλύτερη χριστιανική πόλη του κόσμου, την Κωνσταντινούπολη. Βεβήλωσαν ιερά, έκλεψαν έργα τέχνης και έκαψαν χιλιάδες ανθρώπους μέσα στα σπίτια τους. Αυτό το επεισόδιο μάλλον, παρά το Σχίσμα του 1054, ανάμεσα στην Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη και τη Ρώμη, ήταν που σηματοδότησε τις διαφορετικές πορείες που ακολούθησαν η χριστιανική Ανατολή (της Ρωσίας περιλαμβανομένης) και η χριστιανική Δύση. Η πικρία που έμεινε από τη λεηλασία δίχασε τόσο τον χριστιανικό κόσμο, υπογραμμίζει ο Κλαρκ, ώστε έγινε ευάλωτος στους Οθωμανούς. Ακόμη και τώρα βρισκόμαστε σ΄ ένα γεωπολιτικό τοπίο τα κύρια χαρακτηριστικά του οποίου αντανακλούν τα γεγονότα του 1204, όταν η χριστιανοσύνη χωρίστηκε στη μέση.