Πρωιμη διάγνωση του Αλτσχάιμερ

[amigos]

Βάσιμες ελπίδες για την έγκαιρη διάγνωση και καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ (από την οποία πάσχουν περίπου 150.000 Ελληνες) δίνουν πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις που ανακοινώθηκαν στο συνέδριο που διοργάνωσε η Διεθνής Ενωση για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ, στο Σικάγο. Αιχμή του δόρατος οι ανακοινώσεις του βιολόγου, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια κ. Χρήστου Νταβατζίκου, που σηματοδοτούν διάγνωση στα πολύ πρώιμα στάδια της νόσου. Προσπάθειες του παρελθόντος για την ανάπτυξη εμβολίου κατά της νόσου Αλτσχάιμερ δεν απέδωσαν έως τώρα αποτελέσματα. Κανένα φάρμακο επίσης δεν κατάφερε να αντιστρέψει τον αργό θάνατο των κυττάρων που «κλέβουν» από τους ασθενείς τόσο τις αναμνήσεις όσο και τις γνωστικές τους ικανότητες. «Πρόκειται για μια πολύπλοκη παθολογική διαδικασία κι αυτό μας πτοεί», δήλωσε στο περιοδικό Time ο πρόεδρος του συνεδρίου δρ Ρόναλντ Πίτερσεν, πρόεδρος του ερευνητικού κέντρου για το Αλτσχάιμερ της Mayo Clinic. «Αλλά τώρα αρχίζουμε να διαχωρίζουμε τους θεραπευτικούς στόχους και να αναπτύσσουμε φάρμακα για κάθε έναν από αυτούς ξεχωριστά, κάτι που δημιουργεί ελπίδα ότι εισερχόμαστε σε μια φάση αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης της νόσου», συμπλήρωσε.

Αντιδιαβητικά φάρμακα

«Ελπίζουμε σε μία πενταετία να μπορέσουμε να πούμε τα πολύ ευχάριστα νέα, να μπορούμε να εφαρμόσουμε κλινικά τεστ για όλους. Μπορούμε να κάνουμε διάγνωση σε πολύ πρώιμα στάδια», δηλώνει με έμφαση στην «Κ» ο κ. Χρήστος Νταβατζίκος. Οι εξελίξεις στις τεχνικές της Μοριακής Βιολογίας και των συναφών επιστημών επιτρέπουν την καλύτερη κατανόηση της ασθένειας. Ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Mount Sinai ανέφεραν ότι πάσχοντες από Αλτσχάιμερ με διαβήτη στους οποίους χορηγείται ινσουλίνη και άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα προκειμένου να ελεγχθούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους, εμφανίζουν μικρότερους παθολογικούς δείκτες ακόμα και κατά 80% από άλλους ασθενείς της νόσου Αλτσχάιμερ. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα αντιδιαβητικά φάρμακα μπορεί να εξισορροπούν το δίκτυο επικοινωνίας των υποδοχέων ινσουλίνης στον εγκέφαλο, το οποίο δεν λειτουργεί επαρκώς όταν κάποιος πάσχει από Αλτσχάιμερ. «Ενα από τα ευρήματα της μελέτης μας είναι ότι άτομα με μεγαλύτερο δείκτη Αλτσχάιμερ είχαν και περισσότερα αγγειακά προβλήματα στον εγκέφαλο. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Μπορεί να μη θεραπεύεται η νόσος Αλτσχάιμερ, αλλά έχουμε πολλούς τρόπους να αντιμετωπίσουμε τα αγγειακά προβλήματα», τονίζει ο καθηγητής Χρήστος Νταβατζίκος.

H πλέον ελπιδοφόρα ενότητα του συνεδρίου αφορούσε τις εξελίξεις έγκαιρης διάγνωσης της ασθένειας μέσω μαγνητικών τομογραφιών. Η ομάδα του καθηγητή Νταβατζίκου στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, η οποία πέρυσι ανακοίνωσε την ανάπτυξη ενός αλγορίθμου που επέτρεπε την πρώιμη διάγνωση της νόσου, εφέτος μπόρεσε να διαγνώσει «ψήγματα» της νόσου σε άτομα που ακόμα δεν είχαν εκδηλώσει κάποιο σύμπτωμα οπότε κρίνονταν ως υγιή. «Παρακολουθήσαμε 110 άτομα 60-90 ετών για 13 χρόνια. Αναπτύξαμε μια μέθοδο ανάλυσης της τομογραφίας τους και “φτιάξαμε” ένα δείκτη ο οποίος εφόσον είναι θετικός σημαίνει ότι έχεις τη νόσο. Μάλιστα, 15 από τους υγιείς ανθρώπους που εξετάσαμε ανέπτυξαν γνωσιακές δυσλειτουργίες και ο δείκτης ανέβαινε, χωρίς όμως να μπορούμε να πούμε ότι ακόμα είχαν αναπτύξει τη νόσο», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Νταβατζίκος. Η ομάδα του ανακοίνωσε πέρυσι πως μπόρεσε να εντοπίσει με αυτή τη μέθοδο το 100% των ασθενών που εμφάνισαν άνοια (εκδηλώνεται πριν από τη νόσο Αλτσχάιμερ) και να προβλέψει την εξέλιξη στο 90% των περιπτώσεων αυτών των ασθενών. Η μέθοδος που επιτυγχάνει την έγκαιρη διάγνωση των ανωμαλιών ενός εγκεφάλου νωρίτερα από οποιαδήποτε άλλη τεχνική χρησιμοποιείται σήμερα και αναγνωρίζει με ακρίβεια την ασθένεια πριν από την εκδήλωση κλινικών συμπτωμάτων.

Ο επόμενος στόχος

«Μπορούμε και βλέπουμε τις αλλαγές στον εγκέφαλο σε πρακτικά υγιείς ανθρώπους. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα να αναπτυχθούν τόσο προληπτικές μεθοδοι, όσο και φάρμακα που θα αντιμετωπίζουν τη νόσο εν τη γενέσει της», λέει ο ίδιος.

Ο επόμενος στόχος της ομάδας του είναι να παρακολουθήσει άτομα έως το τέλος της ζωής τους ώστε να υπάρχει μια πλήρης καταγραφή της εξέλιξης από το στάδιο του εντοπισμού των πρώτων ανωμαλιών του εγκεφάλου έως το τέλος. «Μόνο έτσι θα μπορούμε να αποδείξουμε πέραν κάθε αμφιβολίας ότι ο δείκτης μας μπορεί να μετατραπεί σε κλινικό τεστ με ευρεία χρήση», λέει στην «Κ» ο καθηγητής.

Πιο ευάλωτοι οι μοναχικοί

Στο πεδίο της ανάπτυξης της νόσου με βάση τα εξωτερικά συμπτώματα, οι επιστήμονες συσχέτισαν την άνοια που προηγείται της νόσου Αλτσχάιμερ με συγκεκριμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής κάποιου. Σουηδοί ψυχολόγοι μελέτησαν τη συμπεριφορά 1.449 ασθενών για 21 χρόνια και βρήκαν ότι οι μοναχικοί άνθρωποι διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο από τους παντρεμένους να αναπτύξουν τη νόσο. Αυτό που τους εξέπληξε ακόμα περισσότερο είναι ότι οι διαζευγμένοι και οι χήροι φαίνεται να διατρέχουν τρεις έως έξι φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από Αλτσχάιμερ. Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα εξήγηση γι’ αυτό, αλλά εικάζουν ότι όταν αφαιρείται η κοινωνική προστασία της σχέσης καταστρέφονται παράλληλα και κάποιες γνωστικές λειτουργίες του ατόμου. «Ισως έχει νόημα προληπτικά να εντοπίσουμε αυτούς τους ανθρώπους και να τους προσφέρουμε υποστήριξη στοχεύοντας στην ανάπτυξη νέων δομών και κοινωνικών δικτύων στη ζωή τους», είπαν ψυχολόγοι στο ίδιο συνέδριο

kathimerini.gr