Μαχμούντ Νταρουίς

[Xenios]

Τιμής ένεκεν σε έναν ποιητή

«Η ελπίδα είναι μια αθεράπευτη ασθένεια, που πλήττει δεκαετίες τώρα τους Παλαιστίνιους. Κι είναι η ελπίδα για μια ζωή κανονική, σαν όλων των ανθρώπων τις ζωές, όπου δεν θα υπάρχουν ούτε ήρωες, μα ούτε και θύματα...». Μιλώντας προ ετών στη γαλλική εφημερίδα «Monde», ο Παλαιστίνιος ποιητής Μαχμούντ Νταρουίς θύμισε στον αφυπνισμένο πολίτη την αγωνία του, αλλά και την αγωνία όλων των Παλαιστινίων «που βλέπουν τα κορμιά και τα όνειρά τους να σημαδεύονται από τα ισραηλινά πυρά».

Ο Μαχμούντ Νταρουίς, σπουδαίος εκφραστής της αραβικής λογοτεχνίας άφησε την τελευταία του πνοή στις 9 Αυγούστου σε νοσοκομείο του Χιούστον, σε ηλικία 67 ετών. Οσοι έχουν διαβάσει ποιήματά του -τεράστιοι βηματισμοί πέρα από το μπετόν αρμέ τού ημιμαθούς κόσμου- θα συμφωνήσουν ότι ο Νταρουίς ήταν παθιασμένος με την έννοια της πατρίδας που ποτέ δεν είχε και συχνά ξεπερνούσε τα φυσικά του όρια περιγράφοντας το άγος του λαού του. Θα συμφωνήσουν επίσης ότι ενέσπειρε περηφάνια σε στιγμές ήττας και κατοχής, εξυμνούσε τους άνδρες και τις γυναίκες που ανθίσταντο και υπενθύμιζε στον κόσμο ότι ο λαός του ποτέ δεν θα συμβιβαστεί. Οντας όμως αυστηρά οικουμενικός άνθρωπος άκουγε την κραυγή οποιουδήποτε απλού πολίτη που συγκρούεται με τις δυνάμεις της εξουσίας και ηττάται.

Εχοντας περάσει χρόνους σε φυλακές έγινε πρώτα ο ποιητής της αντίστασης και στη συνέχεια ο ποιητής της συνείδησης. Η πραγματεία του δικαιώθηκε πανηγυρικά -έστω και στιγμιαία- όταν το 2000, ο Ισραηλινός υπουργός Παιδείας προέτρεψε να συμπεριληφθούν ορισμένα από τα ποιήματά του στο πρόγραμμα των μαθητών του ισραηλινού λυκείου. Ο Εχούντ Μπάρακ αρνήθηκε να δεχτεί την προτροπή του υπουργού, δηλώνοντας ότι το Ισραήλ δεν είναι ακόμη έτοιμο για τέτοιου είδους υπερβάσεις. Ισως γιατί ο Νταρουίς συχνά περιέγραφε πόσο δύσκολο είναι να ζει κανείς με το τραύμα της εξαφάνισης της πατρικής γης, εκτός αν μια εξισορροπημένη συγκατοίκηση έδινε σάρκα και οστά στις δύο οντότητες, χωρίς η μια να ξεριζώσει την άλλη.

Το έργο του Νταρουίς κατακλύζεται από την παρουσία τής γης της Παλαιστίνης, τις παιδικές αναμνήσεις, την ακούσια εξορία. Και επιλέγει το στίχο για να γίνει βαστάζος της παλαιστινιακής ιδέας.

Στα παλαιστινιακά εδάφη, η ποίησή του δεν θρηνήθηκε. Μετατράπηκε αίφνης σε κινητήρια δύναμη, τροχός έτοιμος να γυρίσει, καινούργια μαγιά για να ζυμωθεί ξανά και ξανά το όραμα μαζί με την ελπίδα. Ισως για να απαλειφθεί κάποια μέρα η απαισιοδοξία που κρύβουν τα λόγια του: «Τούτη η πολιορκία θα διαρκέσει ώς την ημέρα που/οι δάσκαλοι του Ολύμπου/θα επαναλάβουν την αθάνατη Ιλιάδα/Ενα παιδί θα γεννηθεί, εδώ, τώρα, στο δρόμο του θανάτου... κάθε ώρα/θα παίξει μ’ έναν χαρταετό/τεσσάρων χρωμάτων (κόκκινο, μαύρο, άσπρο, πράσινο)/έπειτα θα μπει μέσα σ’ ένα άστρο φευγαλέο...» Ο Νταρουίς πέθανε, αλλά θα περάσει στην ιστορία ως ο ευπαρουσίαστος ψηλόλιγνος ποιητής, που κινητοποιούσε τα πλήθη με τη φωνή και το πάθος του.

Καθημερινή