Το μέγαρο κούραση και κουράστηκε;

[Xenios]

O γίγαντας κουράστηκε και θάμπωσε...
Δεκαέξι χρόνια μετά, το Μέγαρο Μουσικής εμφανίζει κάμψη στα εισιτήρια, ανισορροπίες στο ρεπερτόριο, απουσία εκπλήξεων

Και ξαφνικά ο γίγαντας κουράστηκε; Δύσκολη εφηβεία ή πρόωρη γήρανση; Ή μήπως η φυσιολογική κάμψη όταν ένας πρώτος, εκρηκτικός, κύκλος κλείνει; Δεκαέξι χρόνια μετά τα λαμπρά εγκαίνια εκείνου του μακρινού, πια, Μαρτίου, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα κόπωσης: κάμψη στις πωλήσεις των εισιτηρίων, ανισορροπίες στο ρεπερτόριο, επαναλήψεις στο χώρο της όπερας, σημάδια προβληματικού προγραμματισμού, απουσία εκπλήξεων, κόπωση στην ποιότητα των προγραμμάτων, δυσκολίες στην ανεύρεση χορηγών κι ένας εγγενής συντηρητισμός τόσο στην κατάρτιση του προγράμματος όσο και στο «ίματζ» του ίδιου του Μεγάρου. Βοηθούσης και της αρχιτεκτονικής του, το Μέγαρο αναδίδει ακόμα και σήμερα την ψυχρότητα ενός πνευματικού μουσείου που, παρά τις κατά καιρούς γόνιμες προσπάθειες, δείχνει χρόνο με το χρόνο να απομακρύνεται από τη ζωή της πόλης.

Ακούγεται, ίσως, άκομψο να ζητάει κανείς τον λόγο από έναν οργανισμό που άλλαξε με εντυπωσιακό (και ουσιαστικό) τρόπο τον πολιτιστικό χάρτη της χώρας. Ουδείς αμφισβητεί τη συνεισφορά του Μεγάρου. Κάτι τέτοιο θα ήταν ανόητο και μικρόψυχο. Η προσφορά, παρ’ όλα αυτά, δεν είναι δυνατόν να συμψηφιστεί με την απουσία αντίλογου. Και το μείζον δεν είναι τα εισιτήρια. Η μείωση της ζήτησης μπορεί να αποδοθεί στις οικονομικές δυσκολίες των τελευταίων ετών και στις πανταχόθεν πιέσεις των οικογενειακών προϋπολογισμών. Αν και τα σταθερά «χαρτιά» του Μεγάρου παραμένουν ακλόνητα: τα εισιτήρια για τις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις ή τις εμφανίσεις καλλιτεχνών του «έντεχνου» λαϊκού εξακολουθούν να φεύγουν σαν ζεστά κουλούρια...

Ελλειψη φαντασίας

Ο πυρήνας του προβληματισμού προέρχεται κυρίως από μία περιρρέουσα αίσθηση στασιμότητας και κόπωσης. Απουσιάζει η φρεσκάδα και η φαντασία των πρώτων χρόνων. Αυτός είναι ο κοινός τόπος των μουσικοκριτικών με τους οποίους μιλήσαμε. Πού εντοπίζουν τα σημαντικότερα προβλήματα; Εξακολουθεί, κατ’ αρχήν, το σοβαρό έλλειμμα στην παρουσίαση του ιστορικού, κυρίως, ελληνικού ρεπερτορίου. Επαναλήψεις: πολλοστός Κουρτ Μαζούρ στο φετινό πρόγραμμα, σταθερή προτίμηση σε συγκεκριμένους συνθέτες της κλασικής μουσικής (Μπετόβεν, Μπράμς, Σούμαν, κ.ά.) και της όπερας (Βέρντι, Στράους, κ.ά.) κι ανεξήγητες σκιές σε μεγάλες περιοχές του ρεπερτορίου (Ροσίνι, μπαρόκ). Αν μείνουμε στον χώρο της όπερας, η εμμονή σε συγκεκριμένους συνθέτες οδηγεί σε υπερπαραγωγές δυσανάλογες της σημασίας των έργων, την ίδια στιγμή που αγνοούνται βασικά έργα του ρεπερτορίου. Η ατολμία, συχνά, πληρώνεται. Για παράδειγμα, οι «Παλαδίνοι» του Ραμό, που παρουσιάστηκαν λίγους μήνες μετά την πιο τολμηρή παραγωγή του ίδιου έργου από το Φεστιβάλ Αθηνών. Η υποδοχή στους «Παλαδίνους» του Μεγάρου Μουσικής υπήρξε χλιαρή, ενώ αντίθετα επιβραβεύθηκε η αντισυμβατική παράσταση του Φεστιβάλ. Πρόβλημα παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια και στις μετακλήσεις νέων καλλιτεχνών· σπάνια βλέπουμε στην Αθήνα το «νέο αίμα». Αντίθετα, πυκνότατη είναι η παρουσία καθιερωμένων σταρ της δεκαετίας του ’80.

Επαναλήψεις

Στις ορχήστρες είναι σαφές ότι δεν μπορείς να έχεις κάθε χρόνο τους μεγάλους κράχτες (Φιλαρμονική Βερολίνου, Συμφωνικές Λονδίνου, Νέας Υόρκης, κ.ά.). Το ζήτημα εντοπίζεται αλλού: οι ορχήστρες επαναλαμβάνουν σχεδόν αυτούσιο το πρόγραμμά τους την επομένη της πρώτης τους συναυλίας, με αποτέλεσμα η προσέλευση του κοινού να εμφανίζεται μειωμένη. Είναι μία νέα τακτική αν σκεφθεί κανείς ότι στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Μεγάρου οι μεγάλες Ορχήστρες παρουσίαζαν διαφοροποιημένα, ανά ημέρα, προγράμματα. Εξασθενημένη εμφανίζεται και η παρουσία και της σύγχρονης μουσικής πρωτοπορίας. Το πολύ φιλόδοξο ξεκίνημα δεν είχε ανάλογη συνέχεια. Γενικά, απουσιάζει η ποικιλία και η εξωστρέφεια των πρώτων χρόνων. Επιτυχημένοι θεσμοί, όπως το «Big Day», πρόσθεταν ζωή στον χώρο και λείπουν σήμερα.

Πηγή και περισσότερα στην Καθημερινή

[Xenios]

Το μέγαρο από το ξεκίνημα του, αντί να στηριχτεί σε σωστές βάσεις ευρείας αντίληψης, έγινε τσιφλίκι μιας ομάδας ανθρώπων και συγκεκριμένα ενός ανθρώπου.

Χωρίς να βάλουν μια δραχμή, χρησιμοποίησαν το μέγαρο για να προβάλουν εαυτούς και αλλήλους.

Ουσιαστικά απέκλεισαν τον κόσμο που θα ήθελε να δει έναν μεγάλο καλλιτέχνη, αφού η κάθε σουρλουλού που άκουγε μέχρι χθες Μενιδιάτη, έσκαγε τρελλά λεφτά για να ακούσει Μπαχ και Τσαϊκόφσκι από ένα μεγάλο σολίστ ή μαέστρο και αυτό χάριν της κοινωνικής ανόδου στην, από σύζυγος μεγαλαμανάβη μεγαλομπακάλη και μεγαλό μεγαλονταβατζή στην high society της Αθήνας.

Στην ουρά περίμεναν λάτρεις της μουσικής μπας και περισσέψει κανένα εισιτηριάκι πίσω πίσω.

Να μην πω ότι στο Μέγαρο συνεχώς και αδιαλείπτως, σνομπάρουν τις παραστάσεις της Λυρικής σκηνής, τις πολύ αξιόλογες και προσεγμένες, παρά τα ισχνά οικονομικά τους, αντίθετα τους Νταλάρες τους έχουν σε εβδομαδιαία βάση. Σε λίγο θα βγάλουν και φωτεινή επιγραφή με νέον, 'Νταλάρας' στην Βασιλίσσης Σοφίας.

Ακούσατε να έχουν καλέσει κορυφαίους Έλληνες δημιουργούς σαν τον Βαγγέλη Παπαθανασίου; Σαν τον Σπανουδάκη; σαν τόσους και τόσους; Όχι το αφεντικό έχει προτιμήσεις άλλες το ότι δεν έδωσε δραχμή για το Μέγαρο και βρέθηκε να είναι τσιφλίκι του, ρωτήστε αυτούς που τον ανέχτηκαν και τον ανέχονται τόσα χρόνια.

Το ότι η πηγή που έβγαλε τόσους σημαντικούς Έλληνες, σήμερα έχει στερέψει, οφείλετε σε ένα μεγάλο μέρος, στο ότι η μουσική η ποίηση και η λογοτεχνία, σκοντάφτουν στα φίλτρα που βάζουν πια αυτοί που την ελέγχουν κατ’ αποκλειστικότητα τα τελευταία 25 χρόνια. Αυτή που το 81 είχε ονομάστει νέα τάξη πραγμάτων που θα κυρίευε την Ελλάδα.

[Endelva]

Απαντάς μόνος σου σε αρκετά από τα ερωτήματά σου. Αυτό που βγαίνει και από τα της Καθημερινής και από τα δικά σου, όμως, μαζί με άλλα βέβαια, είναι το εξής: δεν υπάρχει ειλικρινές κοινό στην Ελλάδα. Υπάρχει, δηλαδή, αλλά είναι τόσο μικρό, τόσο μικρό... Είναι ελάχιστο. Κι αν μιλήσουμε για μπαρόκ, αναγέννηση και μεσαίωνα, τείνει στο μηδέν.

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Endelva δεν υπάρχει ειλικρινές κοινό στην Ελλάδα. Υπάρχει, δηλαδή, αλλά είναι τόσο μικρό, τόσο μικρό... Είναι ελάχιστο.

Το κοινό το φτιάχνεις, το καθοδηγείς. Ασφαλώς και δεν έχουμε μουσική παιδεία, όμως όταν υπάρχουν πολλά ακούσματα, υπάρχει και η μύηση νέων ανθρώπων.

Ο δήμος Αθηναίων είχε κάποιες κυριακάτικες εκδηλώσεις σε αθηναϊκούς κινηματογράφους, με δωρεάν είσοδο, και με μικρές ορχήστρες, σε εξαιρετικά κλασικά έργα. Ο κόσμος σιγά σιγά της γέμιζε τις αίθουσες, στην αρχή από περιέργεια και από το 'τσάμπα' μαγνήτισε τον κόσμο και σε λίγο καιρό είχανε και ορθίους... Το καλοκαίρι στο θέατρο του Αττικού Άλσους, ο δήμος της Αθήνας σε συνεργασία με την Νομαρχία Αθηνών, μεταξύ άλλων εκδηλώσεων, είχαν και αξιόλογες μουσικές παρουσίες, με το θέατρο κατάμεστο.

Το κοινό προσαρμόζεται φτάνει να μην χρειάζεται να δώσει 150 ευρώ για να δει έναν καλό σολίστα.

[Endelva]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Το κοινό το φτιάχνεις, το καθοδηγείς. Ασφαλώς και δεν έχουμε μουσική παιδεία, όμως όταν υπάρχουν πολλά ακούσματα, υπάρχει και η μύηση νέων ανθρώπων. Ο δήμος Αθηναίων είχε κάποιες κυριακάτικες εκδηλώσεις σε αθηναϊκούς κινηματογράφους, με δωρεάν είσοδο, και με μικρές ορχήστρες, σε εξαιρετικά κλασικά έργα. Ο κόσμος σιγά σιγά της γέμιζε τις αίθουσες, στην αρχή από περιέργεια και από το 'τσάμπα' μαγνήτισε τον κόσμο και σε λίγο καιρό είχανε και ορθίους... Το καλοκαίρι στο θέατρο του Αττικού Άλσους, ο δήμος της Αθήνας σε συνεργασία με την Νομαρχία Αθηνών, μεταξύ άλλων εκδηλώσεων, είχαν και αξιόλογες μουσικές παρουσίες, με το θέατρο κατάμεστο. Το κοινό προσαρμόζεται φτάνει να μην χρειάζεται να δώσει 150 ευρώ για να δει έναν καλό σολίστα.

Ναι, σύμφωνοι, υπάρχει και αυτή η οπτική. Το κοινό πλάθεται, ως ένα βαθμό πάντα. Υπάρχουν πολλά προβλήματα στα μουσικά πράγματα στην Ελλάδα. Όχι μόνο αυτά. Οι καλοί Έλληνες μουσικοί σε αυτό το χώρο έχουν τόσο πιο πολύ φως στο μέλλον τους αν φύγουν έξω, που φεύγουν...