Η προέλευση του ριάλιτι

[Xenios]

Γιατί οι σαπουνόπερες λέγονται... σαπουνόπερες; Πώς μας προέκυψαν ο «Big Brother», οι τηλενουβέλες και (μην το ξεχάσουμε) ποια αμερικάνικη συνταγή «ξεσήκωσε» ο Μικρούτσικος - και όχι μόνο;

Αν πρωτομάθατε για τον «Big Brother» επί... Τσάκα, μάλλον πρέπει να επισκεφθείτε επειγόντως μια βιβλιοθήκη. Οσο για τις σαπουνόπερες -ή όπως αλλιώς θέλουν να τις λένε οι δημιουργοί τους- και τα σόου όπου όλοι τσακώνονται με όλους, δεν είναι παρά εξαγώγιμα τηλεοπτικά προϊόντα των ΗΠΑ.

Υπάρχουν σεναριογράφοι που όταν τους λες ότι τα σίριαλ που γράφουν είναι «σαπούνια», νομίζεις πως θα πάρουν το πληκτρολόγιο να σου το φέρουν στο κεφάλι. Οπως υπάρχουν και τηλεοπτικοί σταρ που αν τους πεις ότι έγιναν διάσημοι για τα «σκουπίδια» που παρουσιάζουν, εκτοξεύουν πυρωμένα λογύδρια και μετά αποχωρούν πληγωμένοι και βαθύτατα προσβεβλημένοι. Κι όμως, οι «σαπουνόπερες» και τα «τηλεοπτικά σκουπίδια» αποτελούν τίτλους τιμής για τους διακριθέντες στο είδος εις την αλλοδαπήν. Οσο για το πώς προέκυψαν, ε, εντάξει... εκεί έβαλε το χεράκι της και η δημοσιογραφική κριτική.

ΣΑΠΟΥΝΟΠΕΡΑ: Ή, για τους φίλους, απλώς «σαπούνι». Ετσι αποκάλεσε ο αμερικάνικος Τύπος τις εξαιρετικά δημοφιλείς καθημερινές δραματικές σειρές, αρχικά του ραδιοφώνου και στη συνέχεια και της τηλεόρασης, τη δεκαετία του '40. Το πρώτο συνθετικό οφείλεται στο ότι οι διαφημιστικοί χορηγοί τους ήταν κατασκευαστές προϊόντων καθαρισμού για το σπίτι, αφού οι σειρές αυτές απευθύνονταν ανέκαθεν στις νοικοκυρές, που αφήνουν για λίγο το ξεσκονόπανο και ρίχνουν μια βουτιά στη γνωστή «σούπα» από ερωτικά δράματα, σεξ, ίντριγκες, μπερδέματα και λοιπές περιπλοκές της ζωής των ηρώων. Το δεύτερο συνθετικό έκρυβε την ειρωνεία των κριτικών γι' αυτό ακριβώς το «φτηνό» περιεχόμενο, σε σχέση με το ευγενές δραματικό είδος της όπερας.

ΤΗΛΕΝΟΥΒΕΛΑ ΚΑΙ ΤΗΛΕΡΟΜΑΝΤΖΟ: Μπορεί να μην το υποψιαζόμασταν, αλλά αυτά τα δύο δεν μοιάζουν καθόλου. Η «τηλενουβέλα», ή σκέτο «νουβέλα», ανθεί στις περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Κι όχι απλώς ανθεί, αλλά στηρίζει την τέταρτη σε μέγεθος παγκοσμίως τηλεοπτική βιομηχανία, το βραζιλιάνικο δίκτυο TV Globo. Η τηλενουβέλα είναι ό,τι και η σαπουνόπερα, αλλά προβάλλεται 6 αντί για 5 ημέρες την εβδομάδα, συνήθως ολοκληρώνεται σε ένα 6μηνο -εκτός αν σημειώσει μεγάλη επιτυχία, οπότε μπορεί, εν είδει φωσκολιάδας, να γιορτάζει γενέθλια ανά χιλιάδα επεισοδίων- και επικεντρώνεται στη σχέση ενός ερωτευμένου ζευγαριού και όχι μιας ολόκληρης οικογένειας, όπως συνηθίζεται στις «δυναστείες» της Δύσης. Οι ήρωες είναι πάντα θεϊκά ωραίοι και όσοι μοιάζουν με τους εκεί ιθαγενείς παίζουν τους υπηρέτες ή τους δολοφόνους. Οσο για το «τηλερομάντζο», είναι η γαλλόφωνη εκδοχή του δράματος σε συνέχειες και κατάγεται από τον Καναδά. Δεν είναι καθημερινό, αλλά συνήθως εβδομαδιαίο. Εχει τις ρίζες του στα ρομάντζα του Κάρολου Ντίκενς και του Αλέξανδρου Δουμά, που δημοσίευαν σε συνέχειες στις εφημερίδες της εποχής τους.

ΡΙΑΛΙΤΙ: Αλλο ένα είδος που γεννήθηκε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του '40. Οι προάγγελοι της τηλεόρασης που βασίζεται στην «πραγματικότητα» καθημερινών ηρώων, κλεισμένων σε χώρους παρακολουθούμενους με κάμερες, ήταν κάποιες ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές στιλ «Candid camera», που κατέγραφαν με κρυφή κάμερα ή μικρόφωνο τις αντιδράσεις καθημερινών «ανώνυμων» ανθρώπων στις φάρσες των παραγωγών. Εκτοτε, πολλοί προσπάθησαν να πάρουν απλούς ανθρώπους και να τους μετατρέψουν σε διασημότητες, καταγράφοντας την αληθινή ζωή τους, εξελίσσοντας τον όρο «ριάλιτι». Πολλοί λένε ότι τα σημερινά ριάλιτι, του στιλ «Big Brother» και «Survivor», έχουν ξεφύγει από την έννοια του όρου, αφού οι υποψήφιοι λειτουργούν βάσει στρατηγικής για να κερδίσουν και δεν είναι απαραιτήτως τόσο αυθόρμητοι, συναισθηματικοί ή ενδιαφέροντες όσο παρουσιάζονται.

«BIG BROTHER»: Σε αντίθεση με ό,τι θα υπέθεταν οι τηλεορασόπληκτοι, ο Μεγάλος Αδερφός δεν είναι όρος που εφευρέθηκε για να περιγράψει τον άνθρωπο που κρύβεται στο «δωμάτιο επικοινωνίας». Ο πρώτος Μεγάλος Αδερφός, που ενέπνευσε και το ομώνυμο ριάλιτι, ήταν ο ήρωας του Τζορτζ Οργουελ στο «1984», ένας αινιγματικός δικτάτορας μιας χώρας όπου τα πάντα παρακολουθούνταν από κάμερες.

TRASH TV: Τον όρο «τηλεοπτικά σκουπίδια» εμπνεύστηκε ο αμερικάνικος Τύπος από το «Σόου του Φιλ Ντόναχιου» τη δεκαετία του 1970, που πρωτοτυπούσε, αφήνοντας τους ετερόκλητους καλεσμένους του να τσακώνονται ελεύθερα για θέματα ταμπού. Μην πείτε ότι δεν σας θυμίζει κάτι αυτό... Πλήθος διαδόχων, από την Οπρα Γουίνφρεϊ μέχρι τον Ανδρέα Μικρούτσικο, εμπλούτισαν το είδος με ξεκατινιάσματα, μαλλιοτραβήγματα και λοιπές ακρότητες, οι οποίες κορυφώθηκαν τη δεκαετία του '90. Οταν τα ριάλιτι σόου συμπεριέλαβαν σκηνές σεξ ή κατανάλωση εντόμων («Big Brother», «Fear Factor»), υιοθετήθηκαν και αυτά από την οικογένεια των «trash».

Πηγή : ONOFF Ελευθεροτυπίας

[Gildor]

ΔΕ συμφωνω απολυτα με την ορολογια. ΚΑταρχας υπαρχει διαφορα μεταξυ ριαλιτυ τηλεπαιχνιδι (ΜΕγαλος Αδελφος, Φειμ Στορυ κλπ) και ριαλιτυ τοκ σοου (Μικρουτσικος, Σεμινα [αρχες δεκαετιας 90], Σια Λιαροπουλο)

Στην Ελλαδα ο ορος 'σκουπιδοτηλεοραση' ειναι καπως συγκεκριμενος και αναφερεται σε σοου που προβαλουν 'υποκοσμικα' αλλα πιασαρικα θεματα οπως τραβεστι (Χειλουδακη-Σακελλαροπουλος), ομοφυλοφιλια, θρησκεια (Λουκα, θαυματα, αιρεσεις, προφητειες), ατομα με χαμηλη νοητικη υστερηση (Κατελης, Ταμπακης) και 'ψωνια' που θελουν να γινουν καλλιτεχνες κλπ. Η Τατιανα εχει πολλα στοιχεια τρας, αλλα το ειδος μεσουρανησε στα μεσα της δεκαετιας του 90 (Πανια, Ερωτοδικειο, Λεωτσακος, Αλλοι Καιροι) και ως τωρα εχουν μεινει υπολλειματα με την Πανια και το Μικρουτσικο. ΠΑντως παρατηρω μια συνολικη βελτιωση στην αισθητικη-ποιοτητα και ξεπερνουν το αρχικο επιπεδο του σκουπιδιου