Από το πολυτονικό στα greeklish...

[Xenios]

Η ελληνική γλώσσα είναι μια από τις μακρότερες σε ιστορία στον κόσμο. Όπως είναι φυσιολογικό, η ελληνική γλώσσα έχει υποστεί αρκετές μεταλλάξεις κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της μέσα στους αιώνες. Από την αρχαία, στη μεσαιωνική, τη λόγια, την καθαρεύουσα, τη δημοτική… τα «greeklish»

Του Διονύση Πολυχρονόπουλου της Καθημερινής

Η τελευταία επίσημη αλλαγή στην ελληνική γλώσσα πραγματοποιήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 1981, όταν καθιερώθηκε το μονοτονικό σύστημα στα σχολεία με την ταυτόχρονη κατάργηση του πολυτονικού. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η ελληνική γλώσσα υπόκειται σε νέα μετάλλαξη, έστω και ανεπίσημα. Η ελληνική γλώσσα ρέπει προς ένα κράμα ελληνικών και λατινικών χαρακτήρων και αγγλικών λέξεων, όπως καταδεικνύει η ευρεία χρήση των greeklish στο Διαδίκτυο.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 25 ετών από την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος στα σχολεία, το κathimerini.gr συζήτησε με έναν από τους άριστους γνώστες της ελληνικής γλώσσας, τον καθηγητή Σαράντο Καργάκο. Τα σημαντικότερα σημεία της συνέντευξη παραθέτονται παρακάτω.

Πώς φτάσαμε στο μονοτονικό σύστημα

Από την προπολεμική περίοδο άρχισε η συζήτηση για την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος. Κατά τη διάρκεια της κατοχής, το 1943, ο καθηγητής Ιωάννης Κακριδής έθεσε το θέμα. Μετά τη μεταπολίτευση το θέμα έλαβε μεγαλύτερη διάσταση. Το 1976, οι μεταρρυθμίσεις του τότε Υπουργού Παιδείας Γεωργίου Ράλλη της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος. Στις αρχές του 1981, η Βουλή υιοθέτησε την πρόταση μιας ομάδας περίπου 30 βουλευτών για την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος.Τα επιχειρήματα που προτάθηκαν για την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος είναι τα εξής:

Οι αρχαίοι δεν είχαν τόνους και πνεύματα

Η εξασφάλιση χρόνου ώστε να επιδοθούν τα παιδιά σε σπουδαιότερες και επωφελέστερες μαθήσεις

Επιπτώσεις από την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος

Η καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος ξέκοψε σε σημαντικό βαθμό τους μαθητές από τα αρχαία κείμενα που αποτελούν το πιο σημαντικό κεφάλαιο της πνευματικής κληρονομιάς. Επιπλέον, οι μαθητές αποκόπηκαν από νεότερα κεφάλαια, όπως είναι ο Παπαδιαμάντης. Η απόδοση των κειμένων αυτών στο μονοτονικό παράγει εκτρώματα των πρωτοτύπων.

Η καθιέρωση του μονοτονικού μείωσε σημαντικά τον προβληματισμό στη μαθησιακή διαδικασία. Το πολυτονικό σύστημα ωθούσε τους μαθητές στον προβληματισμό για την επιλογή του σωστού τόνου κατά τη γραφή των λέξεων. Έτσι, ο τρόπος σκέψης των μαθητών είχε τη δυνατότητα να καλλιεργηθεί ενδελεχέστερα, γεγονός που συνέτεινε στην περαιτέρω ανάπτυξη του στοχασμού τους ως επιστήμονες, ή σε άλλους τομείς της κοινωνίας.

Ο ρόλος των τόνων και πνευμάτων

Οι τόνοι και τα πνεύματα έχουν διττό ρόλο στη γλώσσα:


Οι τόνοι και τα πνεύματα για τη γλώσσα είναι ότι τα σήματα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας στην οδήγηση. Η έλλειψη τους έχει οδηγήσει στο μινιμαλιστικό χαρακτήρα της ομιλίας και της εκφοράς της γλώσσας.

Οι τόνοι και τα πνεύματα για τη γλώσσα είναι ότι τα κοσμήματα για την όμορφη γυναίκα. Η απλουστευμένη μορφή του μονοτονικού συστήματος έχει μειώσει σημαντικά τη γοητεία της γραπτής ελληνικής γλώσσας.

«Το φιλί είναι μια περισπωμένη στο ρήμα αγαπώ»

Στη σημερινή εποχή - 25 χρόνια μετά την καθιέρωση του μονοτονικού - αρκετοί εκδοτικοί οίκοι (όπως Gutenberg, Καστανιώτης, Κάκτος) εκδίδουν αρκετά βιβλία στο πολυτονικό.

Μελλοντικές μεταλλάξεις της ελληνικής γλώσσας

Οι μελλοντικές μεταλλάξεις της ελληνικής γλώσσας θα έχουν ως κύριο στόχο την απλούστευσή της σε συνάρτηση με τον έντονο ιμπεριαλισμό της αγγλικής γλώσσας και την ευρύτερη χρήση των τεχνολογικών επιτευγμάτων:

Η καθιέρωση ατονικού συστήματος, κατά το οποίο δε θα χρησιμοποιείται ούτε ο ένας τόνος του μονοτονικού

Η καθιέρωση φωνητικού αλφαβήτου κατά το οποίο οι διάφορες γραπτές μορφές θα συγχωνευτούν σε μία. Συγκεκριμένα θα καθιερωθεί μόνον το «ε» αντί των «ε» και «αι», μόνον το «ι» αντί των «ι», «η», «υ», «ει» και «οι» και μόνον το «ο» αντί των «ο» και «ω».

Το κράμα ελληνικών και λατινικών χαρακτήρων και αγγλικών λέξεων, γεγονός που ήδη έχουμε αρχίσει να το ζούμε και ειδικότερα αυτοί που ασχολούνται με το διαδίκτυο. Για παράδειγμα τα greeklish - υβριδική γλώσσα του διαδικτύου - κατά την οποία γράφουμε πληκτρολογώντας ελληνικές λέξεις με λατινικούς χαρακτήρες. Επιπλέον, σε κείμενα σε αρκετά περιοδικά παρατηρείται ότι σε μια πρόταση συνυπάρχουν ελληνικές και αγγλικές λέξεις. Έτσι, η ανάγνωση μετατρέπεται σε αποκρυπτογράφηση.

Οφέλη και επιπτώσεις από τις απλουστεύσεις - μεταλλάξεις της ελληνικής γλώσσας

Το όφελος από τις μεταλλάξεις της ελληνικής γλώσσας είναι ότι μπορούμε να συνεννοούμαστε πιο εύκολα στις συναλλαγές με τους ξένους, όπως στην περίπτωση των τουριστικών επιχειρήσεων. Από την άλλη πλευρά, με τις ραγδαίες απλουστεύσεις που υφίσταται η ελληνική γλώσσα χάνουμε την επαφή με τον πνευματικό πλούτο που συνδέεται με τις προηγούμενες μορφές της ελληνικής γλώσσας.

Κατανόηση πολιτικών ομιλιών

Οι σημερινοί νέοι δυσκολεύονται πολύ να καταλάβουν τις ομιλίες του Ελευθερίου Βενιζέλου, ενώ επίσης δυσκολεύονται αρκετά με τις ομιλίες του Γεωργίου Παπανδρέου και του Κωνσταντίνου Καραμανλή κατά τη διάρκεια των πρώτων μεταπολιτευτικών ετών. Με το ραγδαίο ρυθμό των απλουστεύσεων που τείνουν να υιοθετηθούν, είτε επίσημα είτε ανεπίσημα, καθίσταται πολύ πιθανό να γίνονται δύσκολα κατανοητές οι ομιλίες του σημερινού πρωθυπουργού στους νέους των επόμενων 10-20 ετών.

Τεχνολογία και γλώσσα

Είναι απολύτως φυσιολογικό να εισβάλλουν στην ελληνική γλώσσα ξένες λέξεις λόγω των τεχνολογικών επιτευγμάτων. Ταυτόχρονα είναι θετικό να εμπλουτίζεται η ελληνική γλώσσα με αυτές, όπως έχει γίνε στις περιπτώσεις του ασύρματου τηλεγράφου, του τηλεφώνου, του διαδικτύου κ.α. Όμως, η είσοδος τέτοιων λέξεων με τη σταδιακή καταστροφή της ελληνικής γλώσσας είναι πολύ ανησυχητικό φαινόμενο. Υπεύθυνοι για τη διαφύλαξη της ελληνικής γλώσσας είναι αποκλειστικά οι Έλληνες και δεν πρέπει να επιρρίπτεται ο λίθος του αναθέματος στους ξένους.

Ενδιαφέρον των ξένων για την ελληνική γλώσσα

Το ενδιαφέρον των ξένων για την ελληνική γλώσσα είναι σχετικά μεγάλο από χώρες όπως οι Κίνα, Ιαπωνία και Ινδία, καθώς και από τους επιστήμονες που ασχολούνται με τον προχωρημένο προγραμματισμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών, διότι η αρχαία ελληνική γλώσσα θεωρείται η πιο πλήρης. Όμως, κανένας σοβαρός ξένος δε θα ενδιαφερθεί να μάθει μια ελληνική γλώσσα που θα έχει μετατραπεί σε πνευματικό υποπροϊόν.

Πηγή : Kathimerini.gr