Χαρείτε τη συνέχεια της γλώσσας μας

[Xenios]

Για τους νεώτερους που δεν πρόλαβαν να διδαχτούν και να γνωρίσουν τον πλούτο της γλώσσας μας.

«Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα». Γιώργος Σεφέρης

Ποια Ελληνική λέξη είναι αρχαία και ποια νέα; Γιατί μια Ομηρική λέξη μας φαίνεται δύσκολη και ακαταλαβίστικη;
Οι Έλληνες σήμερα ασχέτως μορφώσεως μιλάμε ομηρικά, αλλά δεν το ξέρομε επειδή αγνοούμε την έννοια των λέξεων που χρησιμοποιούμε.
Για του λόγου το αληθές θα αναφέρομε μερικά παραδείγματα για να δούμε ότι η Ομηρική γλώσσα όχι μόνο δεν είναι νεκρή, αλλά είναι ολοζώντανη.

Αυδή είναι η φωνή. Σήμερα χρησιμοποιούμε το επίθετο άναυδος.

Αλέξω στην εποχή του Ομήρου σημαίνει εμποδίζω, αποτρέπω. Τώρα χρησιμοποιούμε τις λέξεις αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο, αλεξικέραυνο αλεξήλιο Αλέξανδρος (αυτός που αποκρούει τους άνδρες) κ.τ.λ.

Με το επίρρημα τήλε στον Όμηρο εννοούσαν μακριά, εμείς χρησιμοποιούμε τις λέξεις τηλέφωνο, τηλεόραση, τηλεπικοινωνία, τηλεβόλο, τηλεπάθεια κ.τ.λ.

Λάας ή λας έλεγαν την πέτρα. Εμείς λέμε λατομείο, λαξεύω.

Πέδον στον Όμηρο σημαίνει έδαφος, τώρα λέμε στρατόπεδο, πεδινός.

Το κρεβάτι λέγεται λέχος, εμείς αποκαλούμε λεχώνα τη γυναίκα που μόλις γέννησε και μένει στο κρεβάτι.

Πόρο έλεγαν τη διάβαση, το πέρασμα, σήμερα χρησιμοποιούμε τη λέξη πορεία. Επίσης αποκαλούμε εύπορο κάποιον που έχει χρήματα, γιατί έχει εύκολες διαβάσεις, μπορεί δηλαδή να περάσει όπου θέλει, και άπορο αυτόν που δεν έχει πόρους, το φτωχό.

Φρην είναι η λογική. Από αυτή τη λέξη προέρχονται το φρενοκομείο, ο φρενοβλαβής, ο εξωφρενικός, ο άφρων.

Δόρπος, λεγόταν το δείπνο, σήμερα η λέξη είναι επιδόρπιο.

Λώπος είναι στον Όμηρο το ένδυμα. Τώρα αυτόν που μας έκλεψε (μας έγδυσε το σπίτι) το λέμε λωποδύτη.

Ύλη ονόμαζαν ένα τόπο με δένδρα, εμείς λέμε υλοτόμος.

Άρουρα ήταν το χωράφι, όλοι ξέρουμε τον αρουραίο.

Τον θυμό τον αποκαλούσαν χόλο. Από τη λέξη αυτή πήρε το όνομα της η χολή, με την έννοια της πίκρας. Λέμε επίσης αυτός είναι χολωμένος.

Νόστος σημαίνει επιστροφή στην πατρίδα. Η λέξη παρέμεινε ως παλινόστηση, ή νοσταλγία.

Άλγος στον Όμηρο είναι ο σωματικός πόνος, από αυτό προέρχεται το αναλγητικό.

Το βάρος το αποκαλούσαν άχθος, σήμερα λέμε αχθοφόρος.

Ο ρύπος, δηλαδή η ακαθαρσία, εξακολουθεί και λέγεται έτσι - ρύπανση.

Από τη λέξη αιδώς (ντροπή) προήλθε ο αναιδής.

Πέδη, σημαίνει δέσιμο και τώρα λέμε πέδιλο. Επίσης χρησιμοποιούμε τη λέξη χειροπέδες.

Από το φάος, το φως προέρχεται η φράση φαεινές ιδέες.

Άγχω, σημαίνει σφίγγω το λαιμό, σήμερα λέμε αγχόνη. Επίσης άγχος είναι η αγωνία από κάποιο σφίξιμο, ή από πίεση.

Βρύχια στον Όμηρο είναι τα βαθιά νερά, εξ ου και τo υποβρύχιο.

Φερνή έλεγαν την προίκα. Από εκεί επικράτησε την καλά προικισμένη να τη λέμε «πολύφερνη νύφη».

Το γεύμα στο οποίο ο κάθε παρευρισκόμενος έφερνε μαζί του το φαγητό του λεγόταν έρανος. Η λέξη παρέμεινε, με τη διαφορά ότι σήμερα δεν συνεισφέρουμε φαγητό, αλλά χρήματα.

Υπάρχουν λέξεις, από τα χρόνια του Ομήρου, που ενώ η πρώτη τους μορφή μεταβλήθηκε - η χειρ έγινε χέρι, το ύδωρ νερό, η ναυς έγινε πλοίο, στη σύνθεση διατηρήθηκε η πρώτη μορφή της λέξεως.

Δεν γνωρίζω την προέλευση του άρθρου, αλλά είναι πραγματικά εξαιρετική καταγραφή.

[Gildor]

Ως καταγραφη ειναι πολυ ενδιαφερουσα!

Αλλα (χωρις να ειμαι ανθελληνας, προδοτης, τεχνοκρατης κλπ, οπως χαρακτηριζονται αυτοι που εχουν μια πιο μετριοπαθη-επιστημονικη-μη ρομαντικη αποψη για τη συνεχεια της γλωσσας) τα 'συμπερασματα' του κειμενου ειναι υπερβολικα ρομαντικα ανα σημεια. Με την λογικη του, ακομα και τα Σανσκριτικά "δεν ειναι νεκρη γλωσσα, αλλα ολοζωντανη" ενω ολη η Ευρωπη σημερα μιλαει Λατινικά.

Στην BBS αν θυμαμαι καλα ο Wallace ειχε μια ωραια σειρα αρθρων για την ομηρικη γλωσσα, και μαλιστα ειχε μια λιστα με εκφρασεις-παροιμιες που σημερα τις λεμε μεταφρασμενες αυτολεξι.

[Xenios]

Αρχική Δημοσίευση από Gildor Ως καταγραφη ειναι πολυ ενδιαφερουσα!

Σε ποιο σημείο του κειμένου, διέκρινες εθνικιστικές ή πατριωτικές τάσεις;

Να μην μιλάμε για την ιστορία τον πολιτισμό και την γλώσσα μας; Γιατί;

[Gildor]

Δεν ξερω αν ειναι εθνικιστικες/πατριωτικες τασεις αλλα σιγουρα ειναι ρομαντικες, ενω οι ορολογιες ειναι αστοχες. Αυτα που περιγραφει ειναι αυτονοητα για ολους τους απογονους αρχαιας γλωσσας. Και ναι, πρεπει να μιλαμε για αυτα, αλλα διαφωνω να γινεται αυτο με τροπο που να υποννονειται κατι το φαινομενικο.

η Ομηρική γλώσσα όχι μόνο δεν είναι νεκρή, αλλά είναι ολοζώντανη.

Η Ομηρική γλώσσα ειναι ολοζωντανη = ολα τα ατομα της γενιας μας μιλουν τα ομηρικα (λεξιλόγιο και γραμματική) "νερό" ως μητρικη, καθημερινη, χρηστική γλωσσα, απο το σπιτι τους, χωρις να την εχουν μάθει στο σχολείο.

Το οτι η Ομηρικη γλωσσα δεν ειναι εξαφανισμενη και εχει καποιους απογονους, δε σημαινει οτι ειναι ολοζωντανη. Ουτε και το οτι χρησιμοποιουμε λεξεις με Ομηρικες ριζες. Ειναι αναμενόμενο ότι καποιες ριζες ή και λέξεις εχουν επιβιωσει μεχρι τις μερες μας (αιδώς), και αλλες οχι. Ειναι επισης αυτονοητο οτι μπορουν να υπαρξουν νεολογισμοι απο αυτες τις ριζες (υποβρυχιο).

Δεν βλεπω τιποτα παραξενο και εντυπωσιακο, ισα ισα, θα ηταν παραξενο το αντίθετο. Και μαλιστα ειναι κατι που ισχυει με πολλες αρχαιες γλωσσες, που παροτι ειναι νεκρες, χρησιμοποιουνται για θρησκευτικούς ή επιστημονικούς σκοπούς, ή αποτελούν πηγή νεολογισμών (Σανσκριτικά, Αβεστικά, Κόπτικα, Εκκλησιαστική Σλαβονική, Λατινικά)

Εαν ο συντακτης επιμενει οτι η σημερινη χρηση ριζων καθιστα τη γλωσσα ολοζωντανη, τοτε οπως ειπα, οι παραπανω νεκρες γλωσσες μπορουν να θεωρηθούν "ολοζώντανες" (δική του η λογική και δική του η λέξη).

Να μην μιλάμε για την ιστορία τον πολιτισμό και την γλώσσα μας; Γιατί;

Δεν ειπα κατι τετοιο, ισα ισα ειπα οτι ειναι ενδιαφερουσα καταγραφη.

Εαν εβλεπες ενα παρομοιο κειμενο το οποιο κατεληγε στο συμπερασμα οτι τα Λατινικα ειναι ολοζωντανα, με δειγματα σημερινου λεξιλογιου απο Ευρωπαϊκες γλωσσες, τι θα ελεγες;

[Easty]

Απλά αυτός που όρισε το τι σημαίνει "νεκρή γλώσσα" είτε ήταν λίγο επιπόλαιος, είτε αυτοί που χρησιμοποιούν τον όρο, δεν έχουν κατανοήσει τι ήθελε να πει ο ποιητής.

Δεν πειράζει.



Μια γλώσσα που μιλούσε ένας λαός που χάθηκε και που (η γλώσσα) δεν εξελίχθηκε σε κάποια άλλη μορφή, ακόμη κι αν αποτέλεσε τη βάση να φτιαχτεί μια άλλη γλώσσα, με άλλα στοιχεία και με άλλο όνομα, ναι, ίσως να μπορούσε να χαρακτηριστεί «νεκρή».


Αλλά μια γλώσσα που μιλούσε ένας λαός που εξελίσσεται καλώς ή κακώς, που (η γλώσσα) σταθερά βρίσκεται σε μια μορφή που παραπέμπει άμεσα στην αρχική της με πάμπολες κοινές λέξεις και έννοιες, μια γλώσσα που έχει το ίδιο όνομα με την αρχική, μόνο «ζωντανή» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί – εκτός αν θέλαμε να την απαξιώσουμε, για κάποιο λόγο.

Το ζητούμενο βέβαια δεν είναι αν θα λέγεται «ζωντανή» ή «νεκρή» μια γλώσσα που έχει πλούτο και συνέχεια. Το ζητούμενο είναι να γνωρίσουμε τον πλούτο της και να τον αξιοποιήσουμε. Η ωφέλεια θα ήταν όλη δική μας.

[Gildor]

Αρχική Δημοσίευση από Easty Αλλά μια γλώσσα που μιλούσε ένας λαός που εξελίσσεται καλώς ή κακώς, που (η γλώσσα) σταθερά βρίσκεται σε μια μορφή που παραπέμπει άμεσα στην αρχική της με πάμπολες κοινές λέξεις και έννοιες, μια γλώσσα που έχει το ίδιο όνομα με την αρχική, μόνο «ζωντανή» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί – εκτός αν θέλαμε να την απαξιώσουμε, για κάποιο λόγο.

Σαφώς. Δε θα χαρακτήριζα την Αρχαια Ελληνική γλώσσα "νεκρή" έτσι έυκολα. Στη γλωσσολογία πολλά πράγματα είναι ρευστά και είναι δύσκολο να διαχωρίσεις το "θάνατο", την "έκλειψη", την "ψευδοέκλειψη" ή απλά την "αλλαγή" μιας γλώσσας.

Το ζητούμενο βέβαια δεν είναι αν θα λέγεται «ζωντανή» ή «νεκρή» μια γλώσσα που έχει πλούτο και συνέχεια. Το ζητούμενο είναι να γνωρίσουμε τον πλούτο της και να τον αξιοποιήσουμε. Η ωφέλεια θα ήταν όλη δική μας.

Αυτό εννοείται. Αλλά ο καθενας μπορει να εχει και μια ευαισθησια παραπανω. Εγω ο βλάκας έχω ευαισθησία στο θεμα της γλωσσας, τη χρήση όρων και τις εντυπώσεις που δημιουργούνται, και πώς η μη ορθότητά τους μπορει να επιδράσει στην ημιμάθειά μας. Εγω αντιλαμβανομαι τη σταση σου και αυτα που θελεις να "προστατεψεις" και πολυ καλα κανεις.

(όλοι ημιμαθείς είμαστε αλλά κάποιοι ειμαστε πιο ή λιγότερο "ημί-" απο άλλους)

[papa]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Για τους νεώτερους που δεν πρόλαβαν να διδαχτούν και να γνωρίσουν τον πλούτο της γλώσσας μας.

ε..τι να κανουμε; δεν ηταν ο Ομηρος δικος μας φιλος για να τα πει και σε εμας...

τωρα παλι δεν θυμαμαι και καλα..μπορει να ηταν και συμμαθητης σου η ακομα

να τον ειχες και μαθητη....

[Moai]

Αρχική Δημοσίευση από Gildor Και μαλιστα ειναι κατι που ισχυει με πολλες αρχαιες γλωσσες, που παροτι ειναι νεκρες, χρησιμοποιουνται για θρησκευτικούς ή επιστημονικούς σκοπούς, ή αποτελούν πηγή νεολογισμών (Σανσκριτικά, Αβεστικά, Κόπτικα, Εκκλησιαστική Σλαβονική, Λατινικά) Εαν ο συντακτης επιμενει οτι η σημερινη χρηση ριζων καθιστα τη γλωσσα ολοζωντανη, τοτε οπως ειπα, οι παραπανω νεκρες γλωσσες μπορουν να θεωρηθούν "ολοζώντανες" (δική του η λογική και δική του η λέξη).

Διαφωνω με τα συγκεκριμένα παραδείγματα. Η πραγματικότητα ειναι οτι οι ελληνικές ρίζες είναι παραγωγικές και χρησιμοποιούνται διεθνώς. Δεν νομίζω οτι τα Κοπτικά και τα Αβεστικά παράγουν σήμερα διεθνείς ορολογίες.

Κατα τα άλλα συμφωνώ οτι το άρθρο είναι συναισθηματικά φορτισμένο, όπως πολλά άρθρα παραπληροφόρησης, και κάνει επίδειξη ημιμάθειας με κατάχρηση όρων.