Ομόφυλα Ζευγάρια.. σωστό ή λάθος;

[Havrias]

Καλησπέρα! Καλώς σας βρήκα!..

(Σημειώνω οτι ο μόνος λόγος ύπαρξης του συγκεκριμμένου θέματος είναι η μεγάλη συχνότητα εμφάνισης της εν λόγω φράσης στα ΜΜΕ λόγω επικαιρότητας και μόνο.)

Μπαίνω κατευθείαν στο θέμα.
Η ορθότητα της φράσης “Ζευγάρια ομοφύλων” δεν χρήζει επεξήγησης.
Υσχύει όμως το ίδιο και για τη φράση “Ομόφυλα ζευγάρια”;

Εξηγούμαι: Η λέξη ομόφυλος (και συγκεκριμμένα το πρόθεμα “ομο”) με παραπέμπει (διαισθητικά θα έλεγα μάλλον παρά λόγω γνώσης) σε σύγκριση μεταξύ δύο υποκειμένων. Όταν ακούω λοιπόν τη φράση “Δύο ομόφυλα ζευγάρια” καταλαβαίνω πως:

α) θεωρούμε τα ζευγάρια ως οντότητες,
β) θεωρούμε πως έχουν φύλο (θυληκά ζευγάρια, αρσενικά ζευγάρια) και
γ) αναφερόμαστε σε δύο αρσενικά ή δύο θυληκά ζευγάρια.

Είναι σωστή η προσέγγισή μου ή όχι;
Ευχαριστώ εκ των προτέρων για τη συνδρομή των γνώσεων και των απόψεών σας.

Υ.Γ. Δεκτές και επιθυμητές οι όποιες επί του κειμένου μου παρατηρήσεις-διορθώσεις σε θέματα σύνταξης, ορθογραφίας, ή ό,τι άλλο (μιας και προσφέρεται και ο χώρος).

[Nickman]

Μια μέθοδος της σημερινής κοινωνίας είναι να παραμορφώνει την έννοια των λέξεων για να μπερδεύει τον κόσμο προκειμένου να ακολουθεί την νέα τάξη και έτσι όπως την προωθούν.
Αν αντικαταστήσουμε την λέξη ομόφυλα με την λέξη ομοφυλόφιλα, έχουμε την πλήρη έννοια. Και είναι ομοφυλόφυλα επειδή μιλάμε για άτομα ιδίου φύλου τα οποία έχουν μια σεξουαλική σχέση μεταξύ τους.
Αλλά όπως προείπα, για να μπρδέψουν τον κόσμο και να μην καταλαβαίνει περι τέινος πρόκειται, δημιουργούν, αλλάζουν, παραφράζουν λέξεις και έννοιες προκειμένου ο κόσμος να αποδεχθεί αυτό που οι άλλοι θέλουν.

[Havrias]

Ευχαριστώ πολύ για την απάντηση. Η απορία μου όμως έχει να κάνει με το κατά πόσο είναι σωστή η χρήση της γλώσσας στη συγκεκριμμένη φράση ή όχι (και όχι για την πολιτική πίσω από τις λέξεις.. μεγάλη κουβέντα αλλά όχι επί της παρούσης).

Δηλαδή το ερώτημα παραμένει το ίδιο είτε μιλάμε για ομόφυλους είτε για ομοφυλόφιλους ανθρώπους.

[Nickman]

Το όλο μυστικό πίσω απο ερώτημα που έθεσες κρύβεται πίσω απο την λέξη ζευγάρι.
Τι θεωρείται σήμερα ζευγάρι? 2 άνθρωποι ανεξαρτήτως φύλου οι οποίοι έχουν μεταξύτους αισθηματικό και σεξουαλικό δεσμό.

Ο Ακης και ο Μάκης είναι χρόνια μαζί. Βγαίνουν παρέα με άλλο κόσμο μαζί, πάνε σινεμά, βολτάρουν μαζί, πολλές φορές πάνε διακοπές μαζί αλλά δεν έχουν σεξουαλική επαφή μαζί. Σήμερα τους ονομάζουμε Φίλους (στενούς ή μή δεν παίζει ρόλο).
Ο Ακης και ο Μακής Είναι χρόνια μαζί. Μαζί βγαίνουν τα βράδυα, μαζί τρώνε, μαζί πάνε διακοπές, μένουν στο ίδιο σμπίτι, και μαζί έχουν μια σεξουαλική ζωή.
Αυτοί δεν ονομάζονται φίλοι διότι δεν υπάρχει μόνο το αισθηματικό μέρος αλλά και το σεξουαλικό. Αυτοί δεν μπορούν να ονομασθούν ομόφυλοι αλλά ομοφυλόφιλοι.

[Moai]

Φίλε Havrias, είναι σωστές οι παρατηρήσεις σου, και σχολαστικές

Πράγματι, το προτιμότερο θα ήταν "ζευγάρι ομοφύλων" αλλά στα πλαίσια της καθομιλουμένης, δε νομίζω να θεωρείται λάθος.

Όσον αφορά το γιατί λέγονται "ομόφυλα" και όχι "ομοφυλόφιλα" (που ούτε αυτό θα ήταν 100% σωστό), η διαφορά είναι οτι η ομοφυλοφιλία αποτελεί συγκεκριμένο σεξουαλικό προσανατολισμό, ενώ οι δύο άντρες που απαρτίζουν το ζευγάρι μπορεί να είναι αμφιφυλόφιλοι, πανσεξουαλικοί ή να μην αυτοπροσδιορίζονται. Η λέξη "ομόφυλο" επομένως προσδιορίζει τη σύσταση του "ζευγαριού" και όχι τη σεξουαλικότητά των μελών του, που μπορεί να είναι άλλο, περίπλοκο κεφάλαιο.

[Nickman]

Αρχική Δημοσίευση από Moai Φίλε Havrias, είναι σωστές οι παρατηρήσεις σου, και σχολαστικές Πράγματι, το προτιμότερο θα ήταν "ζευγάρι ομοφύλων" αλλά στα πλαίσια της καθομιλουμένης, δε νομίζω να θεωρείται λάθος. Όσον αφορά το γιατί λέγονται "ομόφυλα" και όχι "ομοφυλόφιλα" (που ούτε αυτό θα ήταν 100% σωστό), η διαφορά είναι οτι η ομοφυλοφιλία αποτελεί συγκεκριμένο σεξουαλικό προσανατολισμό, ενώ οι δύο άντρες που απαρτίζουν το ζευγάρι μπορεί να είναι αμφιφυλόφιλοι, πανσεξουαλικοί ή να μην αυτοπροσδιορίζονται. Η λέξη "ομόφυλο" επομένως προσδιορίζει τη σύσταση του "ζευγαριού" και όχι τη σεξουαλικότητά των μελών του, που μπορεί να είναι άλλο, περίπλοκο κεφάλαιο.

Μου ήρθε στον νού μια φράση που έχει λεθχεί κατά κόρον και λέει. "Το μούσι είναι ο φερεντζές του @@στη".

Και στην σημερινή κοινωνία το βλέπω σε πληθώρα παραδειγμάτων.
Ενα παράδειγμα είναι οτι (τουλάχιστων προσωπικά) δεν γνωρίζω αμφιφιλόφιλα ζευγάρια, ενώ εγνωρίζω ομοφυλόφιλα. Το να παίρνουμε σαν παράδειγμα στην μειοψηφία (αν υπάρχει) απλά επιβεβαιώνουμε τον κανόνα.
Πάντως μέχρι τώρα αμφιφιλόφιλο ζευγάρι δεν έχω δει.

[Moai]

Ούτε εγώ έχω δει (από κοντά τουλάχιστον) ομόφυλο ζευγάρι, είτε ομοφυλόφιλο είτε οχι. Έχω όμως ακουσει για περιπτώσεις οπου σε ένα ομοφυλοφιλικό ζευγάρι ο ένας αυτοπροσδιορίζεται ομοφυλόφιλος (δλδ. όλη του τη ζωη ενιωθε ερωτικη ελση για αντρες) και ο ενας αυτοπροσιοριζοταν ως αμφιφιλόφυλος (δηλ. στο παρελθόν είχε σχεσεις και με άτομα των δύο φύλων). Σε τέτοιες περιπτώσεις η φράση "ομοφυλόφιλο ζευγάρι" ή "ζευγάρι ομοφυλόφιλων" είναι ανακριβές. Ομοίως είναι ανακριβές να ανφερθούε σε "ζευγάρι αμφιφυλόφιλων" εάν και εφόσον και το ένα ή και τα δυο άτομα αυτοπροσδιορίζονται ομοφυλόφιλοι.

Όλα όμως τα παραπάνω συμπεριλαμβάνονται μια χαρά στη λέξη "ομόφυλοι".

Επίσης πρέπει να ληφθεί υπόψη και οτι η λ. "ομόφυλα" εκτός απο λιγότερο ακριβής, είναι και πολύ πιο ευπρόφερτη από τη λ. "ομοφυλόφιλα". Ήδη το μήνυμά μου μοιάζει με γλωσσοδέτη

[Havrias]

Επιτέλους βρήκα ένα παράδειγμα για να καταστήσω (ελπίζω) πιο σαφές το ερώτημά μου.

Έστω η φράση "Παιδεία παίδων". Η φράση αυτή είναι μία φράση ομόρριζων (λέξεων). Μπορούμε να πούμε οτι είναι μία "ομόρριζη φράση";; Αν όχι, τότε γιατί να πούμε "ομόφυλο ζευγάρι";

Ο Moai επικαλέστηκε την Καθομιλουμένη (όπως κι ένας φίλος μου φιλόλογος) η οποία επιτρέπει πολλές παρεκκλίσεις από τους γλωσσικούς κανόνες. Πάντα όμως υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για αυτές τις παρεκκλίσεις. Π.χ. για λόγους ευηχίας, για λόγους συντόμευσης, για αποφυγή κάποιου γλωσσοδέτη , κλπ. Ποτέ όμως χωρίς λόγο.

Οι φράσεις "Ζευγάρια ομοφύλων" και "Ομόφυλα ζευγάρια" έχουν τις ίδιες συλλαβές, σχεδόν τα ίδια γράμματα, είναι εξίσου απλά και εύηχα. Άρα γιατί να χρησιμοποιήσεις το δεύτερο αν (και τονίζω το αν) είναι λάθος;

Ακόμα και το "θα σε πάρω πίσω" (τραγικό και απαράδεκτο) έχει τη δικαιολογία πως το "θα σου επιστρέψω το τηλεφώνημα αργότερα γιατί αυτή τη στιγμή έχω μια δουλειά που δεν παίρνει αναβολή και κατά συνέπεια δεν προλαβαίνουμε να μιλήσουμε για το θέμα για το οποίο με πήρες.." είναι λίγο, πώς να το πω, έκθεση ολόκληρη..

Εκτός αν μιλάμε για Αργκό και όχι για Καθομιλουμένη. Στην αργκό ενός αμερικάνικου γκέτο, ας πούμε, θα ακούσεις σήμερα "I is thirsty" προφερόμενο "Ά ις θέρστυ" αντί του ορθού "I am thirsty". Μπορείς επίσης να πεις "πέντε νομά σ' ένα δωμά" και να σε καταλάβω.. είναι όμως λάθος! Μπορεί η γλώσσα αυτή να έχει τη γοητεία της, τη μαγκιά της, ενίοτε και λυρικότητα, να προσδίδει οικειότητα και την αίσθηση του "ανήκω", να είναι συνθηματική, αλλά γι' αυτό είναι η αργκό και όχι η καθομιλουμένη..
Μπορεί επίσης να σε καταλάβω από τη γλώσσα του σώματος. Μπορεί να μουγκρίσεις ή να γαυγίσεις και να καταλάβω τι θες να πεις.. παραμένει όμως λάθος! Ή τέλος πάντων δεν είναι καθομιλουμένη.. πώς να το κάνουμε; ΓΑΒ

Με λίγα λόγια (εδώ γελάμε) το οτι καταλαβαίνω τι λες δεν καθιστά σωστό αυτό που λες.

Θα καταλάβω το δημοσιογράφο που θα πει "..όσο αναφορά..", την Άντζελα που θα πει "Τρώω μόνο είδη υγιεινής".., την καθηγήτριά μου στο Πανεπιστήμιο (έλεος!) που επαναλάμβανε διαρκώς "..η πρόοδο.." και "..η πρόοδο.." (μέχρι που δεν κρατήθηκα και τσίριξα "ςςςςςςςςς!!!") αλλά.. το κέρατό μου μέσα!! Και αυτή τη στιγμή εκνευρίζομαι που ο υπολογιστής μου κοκκινίζει "το κέρατό μου" γιατί δεν του αρέσει ο δεύτερος τόνος!!.. το κέρατό μου!

Ντάξει.. μπορεί να έχω και ψυχολογικά, δεν το αρνούμαι, αλλά είναι σημαντικό να μιλάμε σωστά.. και για τη γλώσσα την ίδια αλλά και για εμάς.

Το κούρασα λίγο.. δεν πειράζει. Καλό βράδυ!

[Moai]

Ώραίο το παράδειγμά σου. Άλλα παραδειγματα που καταδεικνύουν το "λάθος" που επισημαίνεις είναι οτι πχ ένα σχολείο αρρένων, και άρα, "ομοφύλων", δεν ειναι "αρσενικό σχολείο" ούτε "ομόφυλο σχολείο". Ομοίως, μια ποδοσφαιρική ομάδα θηλέων δεν είναι "θηλυκή ομάδα", ούτε "ομόφυλη ομάδα".

Οι υπόλοιποι προβληματισμοί σου είναι εύλογοι. Χαρακτηριστικό είναι το πόσοι βιάζουν τα θηλυκά σε -ος. Δική μου γνώμη είναι ότι στη Ν. Ελληνική τα θηλυκά ουσιαστικά τείνουν να λήγουν πάντα σε -α ή -η, επομένως ένα θηλυκό σε -ος γίνεται αντιληπτό ως "ανωμαλία" και αρχαϊσμός στο μυαλό του ομιλητή. Το αντιμετωπίζουμε λοιπόν άλλες φορές ως άκλιτο ("οι έγκυος γυναίκες") είτε το εξομαλύνουμε αφαιρώντας το -ς.

Αν πάρω εμένα για παράδειγμα, που θέλω να πιστεύω οτι ξέρω το σωστό, θα υπάρξουν φορές που πριν πω "της οδού", θα κολλήσω για μισό δευτερόλεπτο για να βρω το σωστό, ή καμιά φορά θα το πληκτρολογήσω λάθος για να το διορθώσω αμέσως μετά. Προφανώς επειδή η γλωσσική μου συνείδηση δεν αναγνωρίζει για ομαλή αυτή τη λέξη.

Θέλω να πω λοιπόν οτι δε φταίει μόνο η άγνοια του πολύ κόσμου, αλλά καμιά φορά και η ίδια η γλώσσα, ή η εκάστοτε λέξη.

Θα χαρώ να ανταλλάξουμε σκέψεις όποτε ανοίξεις ένα άλλο θέμα.

[Havrias]

Όχι, δεν φταίει μόνο η άγνοια του κόσμου. Η γλώσσα μας είναι πολύπλοκη αλλά μπορεί να περιγράψει τα πάντα. Είναι δημιουργική, όπως λένε, και όχι απλά χρηστική (δεν έχω άποψη για άλλες γλώσσες και γι' αυτό δεν θα μπω σε συγκρίσεις).
Δημιουργική, υπό την έννοια ότι σου δίνει τα εργαλεία να φτιάξεις μια λέξη για να αναφερθείς σε κάτι καινούργιο. Γι' αυτό είναι δύσκολη αλλά και όμορφη.
Όταν δεν υπάρχει όμως σχολείο να μεταδώσει τη μαγεία της στα παιδιά, πώς να περιμένουμε μετά να ενδιαφερθούν; Γιατί το παιδί να γράψει το "χώρος" με ωμέγα κι όχι με όμικρον όπως ο "χορός" (αν όχι με greeklish) όταν δεν γνωρίζει την προέλευσή της λέξης ή την προφορά της, όταν δεν βρίσκει το λόγο να είναι το ένα μικρό και το άλλο μέγα..
Κάποτε είχα διαβάσει πως η λέξη "Ελλάς" προέρχεται από το "ελ" και το "λας" (φως-πέτρα, η γη του φωτός δηλαδή). Μου άρεσε αυτό, και για τη σημασία του αλλά και γιατί είναι λογικό. Δημοτικό τώρα.. "Από πού προέρχεται κυρία η λέξη Ελλάς;", "Από τους Έλληνες που κάποτε ήρθανε στον τόπο αυτό.", "Και γιατί γράφεται με δύο λάμδα;", "Διότι και οι Έλληνες γράφονται με δύο λάμδα." ...απάντηση Δασκάλου..
Αντιστρόφως, ο Βαρουφάκης γράφει το όνομά του, "Γιάνης", με ένα νι. Προσωπικά εμένα δεν με πειράζει. Δεν σημαίνει τίποτα το "Γιάννης" στα Ελληνικά, Εβραϊκή λέξη είναι. Ίσως μας έμειναν τα δύο νι για λόγους προφοράς, δεν ξέρω.. Ε, κι αυτός μπορεί να το προφέρει με ένα νι.

Τέλος πάντων, κι εγώ θα χαρώ να τα λέμε. Καλή συνέχεια.

[Moai]

Αρχική Δημοσίευση από Havrias Όταν δεν υπάρχει όμως σχολείο να μεταδώσει τη μαγεία της στα παιδιά, πώς να περιμένουμε μετά να ενδιαφερθούν; Γιατί το παιδί να γράψει το "χώρος" με ωμέγα κι όχι με όμικρον όπως ο "χορός" (αν όχι με greeklish) όταν δεν γνωρίζει την προέλευσή της λέξης ή την προφορά της, όταν δεν βρίσκει το λόγο να είναι το ένα μικρό και το άλλο μέγα..

Συμφωνώ μαζί σου για τη "μαγεία" αλλά η πεζή πραγματικότητα είναι οτι κάτι τετοιο θα απαιτούσε πολλαπλάσιες πληροφορίες να αφομοιωθούν απο τα παιδιά. Εσύ φαντάζομα τα βρίσκεις ενδιαφέροντα, όπως κι εγώ απο την ηλικία του Δημοτικού, και το ενδιαφέρον μας το καλλιεργούμε μέχρι σήμερα (αφού συμμετεχουμε και στη συζήτηση) αλλα πρέπει να ξέρουμε οτι αυτό είναι για όλους, και ούτε και χρειάζεται να είναι. Πρόκειται για πληροφορίες που πολλοί θα έβρισκαν αδιάφορες, πρακτικά άχρηστες ή ακόμα και ενοχλητικές, αφού προτιμούν την παπαγαλία.

Αυτή η "μαγεία" που βλέπεις, επιφυλάσσεται για μεγαλύτερες ηλικίες, για αυτούς που ενδιαφέρονται, και κυρίως αυτούς που επιλέγουν τις συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Και καλώς φαντάζομαι.

Αρχική Δημοσίευση από Havrias Κάποτε είχα διαβάσει πως η λέξη "Ελλάς" προέρχεται από το "ελ" και το "λας" (φως-πέτρα, η γη του φωτός δηλαδή). Μου άρεσε αυτό, και για τη σημασία του αλλά και γιατί είναι λογικό.

Πολύ φοβάμαι οτι η συγκεκριμένη ετυμολογία, που την έχω ακούσει πολλές φορές στο παρελθόν, είναι παρετυμολογία (folk etymology). Η Ελληνική γλώσσα δεν ειναι συγκολλητική, που σχηματίζει ονόματα κοτσάροντας μονοσύλλαβες λέξεις. Μια λέξη μπορεί να αναλυθεί κατα βούληση σε επιμέρους στοιχεία, και να συμφωνούμε με την προκύπτουσα έννοια, αλλά αυτό δεν σημαίνει οτι δε γίνεται αυθαίρετα.

Την περιβόητη, υποτιθέμενη ρίζα "ελ" δεν την έχω υπόψη μου ως ελληνική ρίζα, ούτε με την έννοια του φωτός, ούτε με κάποια άλλη, και την έχω δει μόνο στα πλαίσια συγκεκριμένης κοσμοθεωρίας που προσωπικά τη θεωρώ νεομυθολογία. Εικάζω οτι η "ρίζα" αυτή λαμβάνεται υπόψη προκειμένου να δημιουργεί συνειρμούς με τη Χριστιανική θρησκεία.

Επίσης, αν η συγκεκριμένη ερμηνεία είχε βάση, θα περίμενα άλλα ετυμολογούμενα τοπονύμια με δεύτερο συνθετικό -λάς. Για παράδειγμα, Δνοφολάς θα σημαίνει "χώρα του σκότους"; (σκοτάδι-πέτρα;

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που έχω ακούσει είναι οτι οι τουρκόφωνοι Έλληνες αντιλαμβάνονται τον Αγαμέμνωνα ως Aga Memnun (Ευτυχισμένος Αγάς). Το οτι κάποιος "βρήκε" μια ετυμολογία του ονόματος, και οτι βγάζει πιο πολύ νόημα στα Τούρκικα παρά στα Ν. Ελληνικά, δε σημαίνει και οτι ισχύει. Η κάθε λέξη έχει συγκεκριμένη ιστορία. Το ποιά μπορεί να είναι αυτή, θα μας το πει η τρέχουσα επιστήμη, η φιλολογική ή γλωσσολογική.

Αρχική Δημοσίευση από Havrias Δημοτικό τώρα.. "Από πού προέρχεται κυρία η λέξη Ελλάς;", "Από τους Έλληνες που κάποτε ήρθανε στον τόπο αυτό.", "Και γιατί γράφεται με δύο λάμδα;", "Διότι και οι Έλληνες γράφονται με δύο λάμδα." ...απάντηση Δασκάλου..

Ο δάσκαλός σου είχε δίκο, αφού η επίσημη ετυμολογία της λέξης (δλδ αυτή που βρίσκω στα λεξικά) όντως είναι το όνομα της φυλής των Σελλών ή Ελλών. Ελλάδα σημαίνει "η χώρα οπου ζει η φυλή των Ελλών". Όπως και Graecia σημαίνει "η χώρα απο όπου έρχονται οι Γραικοί", από την οπτική γωνία των Ιταλών.

Επίσης θεωρώ την απάντηση του δασκάλου σου επαρκή, δεδομένου οτι ο ίδιος δεν ήταν ιστορικός/φιλόλογος/αρχαιολόγος, αλλα και να ήταν, κατά τη γνώμη μου δε θα μπορούσε να φορτώσει παιδί του Δημοτικού με αυτές τις πληροφορίες.

Για την ιστορία, το γιατί η Ελλάδα (και οι Ελλοί) γράφεται με δύο λ, φαντάζομαι οτι έχει να κάνει οτι έτσι προέφεραν οι Ελλοί το όνομά τους στη γλώσσα τους, όποια κι αν ήταν αυτή. Δυστυχώς τα υπόλοιπα χάνονται στο βάθος της προϊστορίας, όταν ο ελλαδικός χώρος κατοικούταν απο διάφορες φυλές που μιλούσαν διάφορες άγνωστες, σχετιζόμενες ή όχι, γλώσσες (το λεγόμενο προελληνικό υπόστρωμα).

[Havrias]

Δνοφολάς;.. χαχα.. γίνεσαι προκλητικός!

Για την κουβέντα και μόνο (όχι γιατί μπορώ να το υποστηρίξω), η εξήγηση για το ελ- που είχα διαβάσει ήταν ότι πρόκειται για ρίζα των λέξεων λάμπω, λάμψη, λαμπτήρας, κλπ. (τον συνειρμό με το Χριστιανισμό δεν τον βλέπω, το φως κι ο ήλιος λατρεύονταν πολύ πριν το Χριστό σε διάφορες θρησκείες)
Προφανώς και ο καθένας βλέπει αυτό που θέλει να δει (έχουμε χορτάσει φαμφάρα), και ανάλογα την πηγή που μαθαίνω κάτι, προσαρμόζω πλέον και τη δυσπιστία μου..

Ανεξαρτήτως αυτού όμως, τόσο η αναζήτηση της λογικής πίσω από κάτι όσο και η ερμηνεία του έχει μεγάλη σημασία παιδαγωγικά.
Δεν πιστεύω ότι η παπαγαλία είναι επιλογή.. διαφωνώ κάθετα εδώ. Για τα παιδιά ειδικά, είναι μια λύση ανάγκης που προκύπτει από την αδυναμία κατανόησης και την έλλειψη ενδιαφέροντος για το αντικείμενο.

Επίσης, αναπτύσοντας μία "μαθηματική" λογική πάνω σε κάτι (οτιδήποτε κι αν είναι αυτό) δεν πολλαπλασιάζεις την απαιτούμενη πληροφορία, ακριβώς το αντίθετο. Αν, θεωρητικά μιλώντας, έπρεπε ένα παιδί να παπαγαλίσει την κατάληξη του θυληκού για κάθε επίθετο ξεχωριστά, θα έπρεπε να αποστηθίσει χιλιάδες πληροφορίες (αυτή, ψηλή, δεκτή, κλπ,κλπ). Με έναν-δυο κανόνες που γνωρίζει όμως απλοποιούνται εντελώς τα πράγματα. Θεωρητικό το παράδειγμα αλλά έχει εφαρμογή παντού.

Όσον αφορά στο ενδιαφέρον, την έλλειψη του οποίου θεωρώ μεγαλύτερο αντικίνητρο από τον όγκο της πληροφορίας, παραθέτω ένα απλό παράδειγμα:

Για κάποιο λόγο, παρακολούθησε ο αδερφός μου την Γ' Γυμνασίου -αν θυμάμαι καλά- σε ιδιωτικό σχολείο. Εκεί λοιπόν πέτυχε μία Καθηγήτρια Χημείας η οποία μπήκε στο πρώτο μάθημα με ένα καζάνι με υγρό άζωτο. Βάζει μέσα ένα μήλο και το βγάζει φρυγανιά.. "Ουάου!" τα παιδιά. Αμέσως μετά παίρνει το καζάνι και το κάνει τούμπα στα κεφάλια των μαθητών.. "κόκκαλο" όλοι. (με την επαφή με τον αέρα το άζωτο εξατμίζεται -ή κάτι τέτοιο..). Εκεί, που λες, που στη Χημεία "βασίλευε" η αδιαφορία και η παπαγαλία, ξαφνικά η μισή τάξη "παραμίλαγε" Χημεία. Αυτά μένουν ανεξίτηλα στο μυαλό -ιδίως σ'αυτές τις ηλικίες.

Άι ρεστ μάι κέις!

Υ.Γ. Η καθηγήτρια ήταν που έκανε τη διαφορά και όχι η φύση του σχολείου. Ίσως βέβαια να είχε και η ίδια μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στο συγκεκριμένο σχολείο.

Υ.Γ.2. Το αν είναι μονοσύλλαβη ή όχι μία λέξη δεν παίζει ρόλο -φαντάζομαι- στο αν μπορείς να χαρακτηρίσεις συγκολλητική τη γλώσσα. Κατά τα άλλα το πετροκέρασο, τα μαχαιροπήρουνα και ο μαυρομάτης πιστεύω είναι παραδείγματα "συγκολλητικής δράσης".. διόρθωσέ με.

[Moai]

Οσον αφορά αυτό το θέμα, έχω βρει αυτό το αρθράκι που προσωπικά το θεωρώ διαφωτιστικό.

Χαριν συγκρίσεως και μόνο, σε παραπέμπω και σε αυτό το άρθρο που πηγαίνει στο άλλο άκρο, επιχειρώντας να προβεί σε "ετυμολογία" με ένα συνοθύλευμα παρετυμολογίας, σημειολογίας, μυστικισμού και άλλων ετερόκλητων ψευδοεπιστημονικών θεωρίων που, θεωρώ, καμία σχέση δεν έχουν με την επιστήμη της γλώσσας.

Τώρα, η υποτιθέμενη λέξη/ρίζα "ελ" δίνει και παίρνει συνήθως στη φιλολογία οπου ανήκει και το δεύτερο άρθρο. Η εντύπωση που έχω σχηματίσει, και θα το δεις και στο άρθρο, είναι οτι αυτή η ρίζα παραπέμπει συνειρμικά στο Θεό (Ελοχίμ) ή, στα περίφημα εξωγήινα όντα από το Σείριο. Αναλόγως πάντα την εκάστοτε "σχολή" που ανήκει στη φιλολογία αυτή.

Γλωσσολογικά τώρα, όσο ασχολούμαι με την Ελληνική γλώσσα, και χωρίς να είμαι ειδημών, δεν έχω παρατηρήσει πουθενά κάποια παραγωγική ρίζα "ελ" που αναφέρεται στο φως. Τουλάχιστον στα πλαίσια της "ορθόδοξης" λεξικογραφίας, γιατί ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει.

(Με μια πρώτη ματιά πάντως, η λέξη λάμπω και οι συγγενικές της, από όσο βλέπω στο Wiktionary, αναγεται σε προϊστορική ρίζα lap-.)


Τώρα, τυπολογικά η Ελληνική (όπως και οι συγγενικές της) είναι συνθετική γλώσσα, που σημαίνει οτι παράγει σύνθετες λέξεις, αλλά και πτωτική γλώσσα. Οι συνθετικές γλώσσες είναι εν μέρει συγκολλητικές γλώσσες, αλλά αυτές πηγαίνουν στο ένα άκρο του φάσματος. Η πληροφορία δεν καταδεικνύεται στή μορφολογία της λέξης ή σε πτωτικές καταλήξεις, αλλά σε επι μέρους ρίζες και επιθέματα, τα οποία εν πολλοίς είναι αναλλοίωτα, σε αντίθεση με τις πτωτικές καταλήξεις. Το αποτέλεσμα είναι μια γλώσσα με ελάχιστες ανωμαλίες.

Παράδειγμα συγκολλητικής γλώσσας είναι τα Αρμένικα. Πχ. για να πεις "των τηλεφώνων" λες heraxosneri, το οποίο περιλαμβάνει καταλήξεις πληθυντικού (-ner) και πτώσεων (-i κ.ο.κ.). Όλες οι πτώσεις πληθυντικού περιλαμβάνει το -ner (heraxosner), ενώ η γενική τόσο στον ενικό όσο και στον πληθυντικό, λήγει σε -i (heraxosi), δημιουργώντας έτσι ομαλούς συνδυασμούς. Αντίθετα σε γλώσσες όπως στα Ελληνικά, πρέπει να αλλάξεις την κατάληξη από -ο σε-α και -ου, -ων.

Άλλο παράδειγμα, το τρωκτικό της Ν. Αμερικής που αποκαλούμε υδρόχοιρο, στην ιθαγενή συγκολλητική γλώσσα Τούπι, ονομάζεται κα'απιουάρα (καα = φύλλο, πιι = λεπτό, ου = τρώω, -άρα = κατάληξη) που σημαίνει "λεπτοφυλλοφάγος"

Αυτού του τύπου την ανάλυση όμως δεν μπορούμε να την κάνουμε στα Ελληνικά, γιατί δεν είναι συγκολλητική γλώσσα, τουλάχιστον σε αυτό το βαθμό. Αυτό το αναφέρω γιατί αυτή η λανθασμένη λογική χρησιμοποιείται συχνά σε παρετυμολογίες, όπως αυτές που μπορείς να δεις στο 2ο σύνδεσμο, δλδ. να αναλύουν μια λέξη όχι σε ετυμολογικές ρίζες, αλλά σε συλλαβικά ή δισύλλαβα στοιχεία αναζητώντας κάποιες μυστικιστικές έννοιες, ακόμα και με αναγραμματισμούς. Έτσι, η λέξη ανήρ, δεν αποτελείται απο α- στερητικό και το πρώτο στοιχείο της λέξης νεαρός. Θα μπορούσε φυσικά, και αποτελεί ενδιαφέρουσα τροφή για σκέψη, αλλά δεν ταιριάζει με το ιστορικό πλαίσιο που έχει συνθέσει η γλωσσολογία.

Ένα ακραίο παράδειγμα που είχα διαβάσει μια φορά, είναι οτι η λέξη σοφία "ετυμολογείται" ως "αει φως".

[Havrias]

Περιττό να σου πω ότι το δεύτερο άρθρο δεν το ολοκλήρωσα καν.. τα αλλεπάλληλα λογικά άλματα που κάνει είναι πέραν της υπομονής μου.

Σ' ευχαριστώ για την άφθονη τροφή για σκέψη. Συνειδητοποιώ (με τρόμο αλλά και όρεξη) ότι έχω πολύ διάβασμα μπροστά μου για να μπορέσω να έχω μία έστω και επιφανειακή άποψη γύρω από τη γλώσσα.