Διάβαση της Αφροδίτης, η ευκαιρία μιας ζωής για τους αστρονόμους

[Xenios]

Η διάβαση της Αφροδίτης το 2004 όπως καταγράφηκε από τον δορυφόρο SOHO (Φωτογραφία: NASA/ESA )

Οι σπάνιες ευθυγραμμίσεις ανάμεσα στη Γη, την Αφροδίτη και τον Ήλιο
επέτρεψαν στους αστρονόμους του 17ου και 18ου αιώνα να υπολογίσουν για
πρώτη φορά με ακρίβεια την απόστασή μας από τον Ήλιο. Τώρα, αστρονόμοι
σε όλο τον κόσμο προετοιμάζονται για την επόμενη διάβαση της Αφροδίτης
το διήμερο 5 και 6 Ιουνίου, ένα φαινόμενο που δεν θα επαναληφθεί για τα
επόμενα 105 χρόνια.

Το απόγευμα της 5ης Ιουνίου, η Αφροδίτης θα αρχίσει να περνά ανάμεσα στη
Γη και τον Ήλιο, οπότε θα γίνει ορατή ως σκοτεινή κηλίδα που κινείται
σε ένα ταξίδι 6,5 ωρών πάνω στον διάπυρο ηλιακό δίσκο.

«Εδώ και αιώνες, η διάβαση της Αφροδίτης θεωρείται μια από τις
σημαντικότερες στιγμές για τους αστρονόμους» σχολίασε στο Γαλλικό
Πρακτορείο ο Κλοντ Καταλά, επικεφαλής του Παρατηρητηρίου του Παρισιού.

Το απόγευμα της 5ης Ιουνίου, η πρώτη φάση της διάβασης θα γίνει ορατή
στη Βόρειο Αμερική, την Κεντρική Αμερική και το βορειότερο τμήμα της
Νοτίου Αμερικής.

Η Ευρώπη, η Μέση Ανατολή και η Νότια Ασία θα μπορέσουν να δουν μόνο την τελική φάση του φαινομένου λίγο πριν από το ηλιοβασίλεμα της 6ης
Ιουνίου.

Οι μόνες περιοχές από τις οποίες η διάβασης θα είναι ορατή για όλη τη
διάρκειά του θα είναι η ανατολική Ασία και ο Δυτικός Ειρηνικός.

Μόνο έξι διαβάσεις της Αφροδίτης έχουν καταγραφεί από τότε που ο
Γερμανός μαθηματικός προέβλεψε θεωρητικά το φαινόμενο τον 17ο αιώνα.

Οι επιστήμονες σύντομα κατάλαβαν ότι θα μπορούσαν θεωρητικά να
υπολογίσουν τριγωνομετρικά την απόσταση Γης-Ήλιου, τη λεγόμενη
Αστρονομική Μονάδα (AU), αν χρονομετρούσαν την ίδια διάβαση της
Αφροδίτης από διαφορετικές περιοχές του κόσμου.

Για το λόγο αυτό, η Βρετανία και η Γαλλία, οι τότε υπερδυνάμεις του
πλανήτη, έστειλαν αποστολές σε μακρινά μέρη για να καταγράψουν τις
διαβάσεις του 1761 και του 1769.

Η βρετανική αποστολή του 1761 αναχώρησε από το Πλύμουθ, δέχθηκε όμως
επίθεση από γαλλικά πλοία και τα μέλη της εξέφρασαν την επιθυμία να
γυρίσουν πίσω. Έλαβαν όμως την προειδοποίηση της βρετανικής Βασιλικής
Εταιρείας ότι η πρόωρη επιστροφή τους θα ήταν «σκάνδαλο» που θα οδηγούσε στο διασυρμό τους.

Εξίσου δραματική, αλλά με πιο θετική εξέλιξη, ήταν η βρετανική αποστολή
του 1769, όταν ο μεγάλος εξερευνητής Τζέιμς Κουκ εστάλη στην Ταϊτή για
να καταγράψει το σπάνιο φαινόμενο.

Όταν ολοκλήρωσε αυτό το έργο, ο Κουκ άνοιξε την επιστολή με τις οδηγίες
για την πραγματική -και μυστική- αποστολή του: να ανακαλύψει και να
χαρτογραφήσει τη μυστηριώδη «νότια ήπειρο», που αποδείχθηκε τελικά ότι
ήταν η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.

Ακόμα και σήμερα, όμως, η διάβαση της Αφροδίτης παραμένει χρήσιμη για
την αστρονομία: ερευνητές σε όλο τον κόσμο θα την παρακολουθήσουν με
προσοχή προκειμένου να τελειοποιήσουν τις μεθόδους τους για την
ανακάλυψη πλανητών έξω από το Ηλιακό Σύστημα.

Η προηγούμενη διάβαση ήταν σχετικά πρόσφατα, το 2004. Η επόμενη όμως απέχει πολύ, αφού αναμένεται το Δεκέμβριο του 2117.

Πηγή : in.gr

[Nikoscot]

Αρχική Δημοσίευση από Xenios Εξίσου δραματική, αλλά με πιο θετική εξέλιξη, ήταν η βρετανική αποστολή του 1769, όταν ο μεγάλος εξερευνητής Τζέιμς Κουκ εστάλη στην Ταϊτή για να καταγράψει το σπάνιο φαινόμενο. Όταν ολοκλήρωσε αυτό το έργο, ο Κουκ άνοιξε την επιστολή με τις οδηγίες για την πραγματική -και μυστική- αποστολή του: να ανακαλύψει και να χαρτογραφήσει τη μυστηριώδη «νότια ήπειρο», που αποδείχθηκε τελικά ότι ήταν η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.

Πιστεύανε ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχει τόση έκταση, στο Νότιο ημισφαίριο της γής, μόνο με θάλασσα και ότι θα έπρεπε να είναι η ξηρά ανάλογη περίπου και με το Βόρειο ημισφαίριο.
Γι'αυτό και ο Κούκ, πέρασε μήνες πλέωντας μέσα από πάγους, στην Ανταρκτική, ψάχνωντας για κάποιο πέρασμα, όπου θα τον οδηγούσε σε μια μεγάλη ήπειρο.
Η καταγραφή του περάσματος της Αφροδίτης από τον Κούκ είναι μια από τις πληρέστερες που είχαν γίνει την εποχή του.

[Xenios]

Αύριο το πρωί με την ανατολή του ηλίου στις 06:03, θα έχουμε μία και μοναδική ευκαιρία, να δούμε την τελευταία διαδρομή της Αφροδίτης πάνω στον ήλιο. Ειδικά αυτή την ώρα, επειδή ο ήλιος είναι πολύ χαμηλά, δεν θα έχουμε για δέκα δεκαπέντε λεπτά να το δούμε, με απλά κανονικά γυαλιά ηλίου (όχι πλαστικά, αλλά με κρύσταλλο απορροφητικά).

Το πέρασμα θα ξεκινήσει, στις 1 ώρα Ελλάδος, αλλά εμείς φυσικά θα το δούμε με την ανατολή στις 06:03 έως και τις 08:00. Προσοχή, ελάχιστα λεπτά από την ανατολή, να μην δείτε τον ήλιου ούτε με απορροφητικά γυαλιά ηλίου, δεν θα αρκούν. Επίσης μέχρι και τις 6:10, μπορείτε να το φωτογραφίσετε με τις απλές μηχανές χωρίς φίλτρο, αλλά μην περιμένετε σπουδαία αποτελέσματα.
Όσο ο ήλιος ανεβαίνει, αν τα λέω καλά οι ειδικοί ας με διορθώσουν, να μην φωτογραφίσετε τον ήλιο, μπορεί ο αισθητήρας της μηχανής σας να πάθει ζημιά.

Αντιγράφω από το Βήμα :

Οταν η Αφροδίτη διαβαίνει...
Το πρωί της Τετάρτης θα μπορούμε να παρακολουθήσουμε ένα από τα πιο σπάνια αστρονομικά φαινόμενα: τη διάβαση της Αφροδίτης μπροστά από τον Ηλιο



Στιγμιότυπο από τη διάβαση της Αφροδίτης του 2004, όπως παρατηρήθηκε από τη Θεσσαλονίκη


Το πρωί της ερχόμενης Τετάρτης, 6 Ιουνίου, ο Ηλιος θα ανατείλει στην Ελλάδα με μια σκοτεινή κηλίδα να «σημαδεύει» το δυτικό του χείλος. Δεν θα είναι όμως μια από τις συνηθισμένες ηλιακές κηλίδες που εμφανίζονται στην επιφάνεια του Ηλίου κατά τις περιόδους ηλιακής δραστηριότητας. Θα είναι ο πλανήτης Αφροδίτη, που θα διασχίζει αργά τον ηλιακό δίσκο. Αξίζει να το δούμε, αν ξυπνήσουμε νωρίς, επειδή το 1639 αυτό το φαινόμενο υπήρξε η πρώτη χειροπιαστή απόδειξη της ηλιοκεντρικής θεωρίας του Αρίσταρχου και του Κοπέρνικου – αλλά τότε το είχαν παρακολουθήσει μόνο δύο άνθρωποι σε ολόκληρη τη Γη, ένας ιεροψάλτης και ένας υφασματέμπορος.


Με γυμνό μάτι

Ενα από τα πιο σπάνια αστρονομικά φαινόμενα που μπορεί να παρατηρήσει ένας άνθρωπος χωρίς τη βοήθεια τηλεσκοπίου είναι η διάβαση της Αφροδίτης, δηλαδή η διέλευση αυτού του πλανήτη μπροστά από τον ηλιακό δίσκο. Οι διαβάσεις της Αφροδίτης είναι ένα φαινόμενο που επαναλαμβάνεται με ιδιότυπη περιοδικότητα: δύο συνεχόμενες διαβάσεις διαφέρουν είτε κατά οκτώ χρόνια είτε κατά ένα διάστημα μεγαλύτερο από τη ζωή ενός ανθρώπου. Το μέγεθος της Αφροδίτης στον ουρανό είναι 1’ (ένα πρώτο λεπτό του τόξου), όσο ακριβώς είναι και η διακριτική ικανότητα του ματιού μας, δηλαδή η γωνία δύο αντικειμένων που το μάτι μας αντιλαμβάνεται ως διακριτά. Ετσι, είναι κατ’ αρχήν δυνατό να παρατηρήσει κανείς μια διάβαση με γυμνό μάτι. Σίγουρα όμως τα πράγματα γίνονται πολύ πιο εύκολα με τη βοήθεια ενός ζευγαριού κιαλιών ή ενός μικρού τηλεσκοπίου. Από την εποχή που εφευρέθηκε το τηλεσκόπιο, το 1609, έχουν συμβεί ως σήμερα 7 διαβάσεις Αφροδίτης – αυτή που περιμένουμε την Τετάρτη θα είναι η όγδοη. Από αυτές την πρώτη, το 1631, δεν την παρατήρησε κανείς, επειδή δεν ήταν ορατή από την Ευρώπη, ενώ τη δεύτερη, το 1639, την παρατήρησαν μόνο δύο άγγλοι ερασιτέχνες αστρονόμοι. Ο ένας ήταν ο ιεροψάλτης Ιερεμίας Χόροξ, που είχε υπολογίσει την ημέρα του φαινομένου, και ο δεύτερος ο υφασματέμπορος Γουίλιαμ Κράμπτρι, που είχε βοηθήσει τον Χόροξ, υπολογίζοντας τις θέσεις της Γης και της Αφροδίτης από τη θεωρία του Κέπλερ. Με βάση τις παρατηρήσεις του ο Χόροξ υπολόγισε την απόσταση Γης - Ηλίου σε 95 εκατομμύρια χιλιόμετρα, αντί για την πραγματική που είναι 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα, επειδή η μέθοδος που χρησιμοποιεί χρονομετρήσεις από έναν τόπο είναι ευαίσθητη σε σφάλματα παρατήρησης.


Μέτρο για την απόσταση Γης - Ηλίου

Η αναμενόμενη διάβαση της Αφροδίτης σχηματικά. Με τα σύμβολα I, II, III, IV σημειώνονται οι θέσεις των τεσσάρων επαφών των δύο δίσκων.


Πηγή και πλήρες άρθρο : Το Βήμα

[Xenios]

Δυστυχώς από την Αθήνα είναι εντελώς αδύνατον κανείς, να δει ανατολή ηλίου.